اشاره: كنفرانس بين‌المللي وحدت اسلامي در تهران، در بيست و سومين دوره كه همزمان با روزهاي پاياني سال جاري برگزار خواهد شد، موضوع «امت اسلامي؛ از تنوع مذهبي تا فرقه‌گرايي» را براي خود برگزيده تا با حضور انديشمندان سراسر جهان اسلام، راهكارهاي تعامل مذهبي و جلوگيري از حاكميت تعصب و جمود فكري را در روابط فيمابين مذاهب اسلامي مورد بررسي قرار دهد. از آنجا كه پيگيري اهميت اين موضوع در ميان همه مذاهب اسلامي بايد مورد توجه باشد، خبرنگار تقريب به سراغ ماموستا ملاقادر قادري، امام‌جمعه پاوه رفته و ديدگاه‌هاي وي را در اين زمينه جويا شده است:
س: با توجه به شرايط كنوني جهان اسلام، انتخاب موضوع «امت اسلامي؛ از تنوع مذهبي تا فرقه‌گرايي» براي دوره بيست و سوم كنفرانس بين‌المللي وحدت اسلامي چه ضرورت‌هايي داشته است؟
خواست و امر خداوند متعال، تشكيل امت واحد است؛ «ولو كان ان يكون الناس امة واحدة» و آنچه معلوم و مسلم است، خداوند سبحان در قرآن كريم، پيروان تمامي پيامبران را امت واحد معرفي كرده و در سوره مؤمنون مي‌فرمايد: «و ان هذه امتكم امة واحدة». اهل توحيد همگي امت واحده و الله پروردگار آنهاست و در دنيا و آخرت، عامل پيروزي و موفقيت اهل توحيد و امت واحده، وحدت كلمه و حركت در مسير وحدت است و بس. از اين رو، هر حركت مؤثري در اين مسير مهم و ضروري به نظر مي‌رسد.
س: به عقيده حضرتعالي، تفاوت ميان پاي‌بندي به مذهب و فرقه‌گرايي در چيست؟
مذاهب اسلامي و فقهي در اصل رحمت هستند و در واقع مذاهب فقهي، وسيله اختلاف نيستند؛ زيرا خداوند متعال انسان را از نظر فكر و استعداد و برداشت و توان و فهم متفاوت خلق كرده است، آنجا كه مي‌فرمايد: «و خلقكم اطوارا» و طبيعي است انسان‌ها در درك و فهم و استنباط از مسائل دنيوي و قوانين و احكام ديني، هرگز وحدت صد در صدي نخواهند داشت؛ در نتيجه اگر زبان و رنگ و قيافه و نژاد آيات الهي باشند، اختلاف‌نظر و استنباط از احكام از جانب مجتهدين و فقها نيز آيات الهي است و مذاهب اسلامي، خروجي استنباط فقهاي بزرگوارند و در صورتي‌كه وسيله نزاع و تفرقه نشوند، خير و نعمت و رحمت هستند و در غير اين صورت، فرقه‌گرايي و مايه بدبختي و شادي دشمن و مستوجب عذاب الهي‌اند.
س: از ديدگاه شما، وجود تنوع مذهبي چه آثار مثبتي را مي‌تواند به دنبال داشته باشد؟
در حديث نبوي شريف است كه «اختلاف امتي رحمة» يعني اختلاف در استنباط و احكام دين براي مردم مسلمان رحمت و از معجزات پيامبر بزرگوار اسلام است.
بدون ترديد، اختلاف مذاهب به علم و دانش و معرفت غنا بخشيده است و اگر نبود وجود مذاهب فقهي، امروز به جاي اين همه مدارس و كتابخانه‌ها، فقط يك مدرسه و يك كتابخانه داشتيم كه اين نقمتي بيش نخواهد بود؛ ولي خوشبختانه مذاهب به جامعه غناي معرفت و دانش بخشيده‌اند و اميدواريم بتوانيم از اين نعمت به نفع جامعه اسلامي بهره‌مند شويم؛ چيزي كه امروز كمتر به آن توجه داريم.
س: آنچه در طول تاريخ و همواره، توانسته موجبات تبديل تنوع مذهبي را به فرقه‌گرايي فراهم آورد، چيست؟
وجود مذاهب براي جامعه اسلامي نعمت است و تا مردم شاكر اين نعمت بوده‌اند، همواره موفق، پيروز، سربلند و باعزت زيسته‌اند و زماني كه كفران نعمت كردند و استنباط فقهاي بزرگوار و سلف صالح و اختلاف فقهي را وسيله نزاع و رياست و بقاي افراد و نفي ديگران و در خدمت سياست‌بازي قرار دادند، جامعه اسلامي دچار تشتت و فرقه‌گرايي گرديد و تاريخ گذشته مسلمانان در زمان عثماني‌ها و صفوي‌ها شاهد اين مدعاست.
س: فرقه‌گرايي را با چه ويژگي‌هايي مي‌توان بازشناخت؟
نفي ديگران و تنها خود را بر حق دانستن و تحقير و تكفير غير از علائم و تمايزات بارز فرقه‌گرايي است و محبت و وحدت و تفاهم و تعارف از خصايص تعامل مذهبي.
س: از ديدگاه حضرتعالي، راهكارهاي جلوگيري از تبديل تعامل مذاهب به فرقه‌گرايي چيست؟
بهترين و بالاترين راهكار، توجه و اطاعت از امر خداوند و شيوه‌اي كه پروردگار متعال فرمان داده، است كه اهل ايمان را مانند امر به اقامه نماز و انجام فريضه روزه و حج، به وحدت و اتحاد نيز امر فرموده و مسلمانان را از تفرقه برحذر داشته است. خداوند در قرآن كريم مي‌فرمايد: «واعتصموا بحبل‌الله جميعا و لاتفرقوا». راهكار دوم نيز توجه به دستور رسول‌الله(ص) است كه در خطبه حجة‌الوداع فرمودند: «لاترجعوا بعدي كفارا يضرب بعضكم رقاب بعض» بعد از من راه كفار را پيشه نكنيد و در اثر توطئه كفار در ميان خود، اختلاف دشمن‌شادكن ايجاد نكنيد و با هم درگير نشويد. متأسفانه آنچه امروز در عراق، سومالي، افغانستان، پاكستان و غيره شاهد آن هستيم درست برخلاف اين فرمايشات است و از اين رو، ضرورت دارد كه همه مسلمانان و به‌ويژه، رهبران سياسي، علما، انديشمندان و نخبگان جهان اسلام، يك‌بار ديگر خطبه حجة‌الوداع پيامبر را خوانده و به ياد آورند.
این مطلب را به اشتراک بگذارید
• لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
• نظرات شما پس از بررسی و بازبینی توسط گروه مدیریت برای نمایش در سایت منتشر خواهد شد.
• در صورتی که نظر شما نیاز به پاسخ دارد، پاسخ خود را در ذیل همان موضوع دنبال فرمایید.
• از نوشتن دیدگاهایتان با حروف فینگلیش جدا" خودداری کنید .