روز سه شنبه مورخ 28/ دی/1395 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس سیصد و چهل و هفتم تفسیر قرآن کریم (درس اول تفسیر سوره مبارکه شعراء) با موضوع آیات 1 الی 22 ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس سیصدو چهل و ششم
درس اول سوره مبارکه شعراء آیات 1 الی 22
*موضوع درس *
1-مقــــدمهای در خصوص معـــرفی سورۀ شعــــــراء .
2-بحث عظمت قرآن.
3-بحث دفاع از پیامبر اسلام (ص) و توجیه آن بزرگوار .
4-بحث قسمتی از حیات حضرت موسی (ع).
**مقـــــدمه**
حسب نظر اکثر بالاتفاق مفسرین منهای 4 آیۀ آخر آن، در مکۀ مکرّمه نازل شده و تعداد آیات آن 227 آیه است. آیات این سوره در خصوص عظمت قرآن کریم است و خیلی مختصر به حیات 7 نفر از پیامبران الهی حضرات موسی و ابراهیم و نوح و هود و صالح و لوط و شعیب اشاره دارد و در آخر سوره به دفاع از پیامبر اسلام (ص) و قرآن کریم و مؤمنین صادق و ذم مشرکان و معرفی شعراء ارزشی میپردازد.
** ترجمــه آیـــات**
طسم ﴿1﴾
طسم حروف مقطعه است. سادهترین معنی آن این است این قرآن با آن عظمتی که دارد از این الفباء چون (ط) و (س) و (م) تشکیل شده است.
تِلْكَ آيَاتُ الْكِتَابِ الْمُبِينِ ﴿2﴾
آیات این کتاب آسمانی روشنگر و بیانکنندۀ حقیقتها و واقعیتهاست.
لَعَلَّكَ بَاخِعٌ نَفْسَكَ أَلَّا يَكُونُوا مُؤْمِنِينَ ﴿3﴾
خود را (ای محمد) در راستای ایمان کافران به مشقت و زحمت انداختهاید و دارید از شدت اندوه خود را از دست میدهید این شیوه به صلاح شما نیست.
إِنْ نَشَأْ نُنَزِّلْ عَلَيْهِمْ مِنَ السَّمَاءِ آيَةً فَظَلَّتْ أَعْنَاقُهُمْ لَهَا خَاضِعِينَ ﴿4﴾
﴾ اگر اراده کنیم، از آسمان آیه و نشانهای از قدرت خود را به آنها نشان میدهیم و همگی گردنکج تسلیم خواهند شد.
وَمَا يَأْتِيهِمْ مِنْ ذِكْرٍ مِنَ الرَّحْمَنِ مُحْدَثٍ إِلَّا كَانُوا عَنْهُ مُعْرِضِينَ ﴿5﴾
ولی این افراد مریضالحالاند، هر دستور تازهای از جانب خداوند رحمان بر آنان نازل شود، بدون تأمل و فکر با آن مخالفت میکنند. آنها آمادگی به جهت اصلاح خود را ندارند.
فَقَدْ كَذَّبُوا فَسَيَأْتِيهِمْ أَنْبَاءُ مَا كَانُوا بِهِ يَسْتَهْزِئُونَ ﴿6﴾
این کافران برنامۀ خدا و رسالت رسولش را تکذیب میکنند. عنقریب خبر کیفر خود را خواهند شنید.
أَوَلَمْ يَرَوْا إِلَى الْأَرْضِ كَمْ أَنْبَتْنَا فِيهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِيمٍ ﴿7﴾
آیا معاندین و مشرکین به اراضی اطراف خود نگاه نمیکنند که چقدر از انواع گیاهان پرارزش و مفید را در آن رویاندیم. هر گیاه و گلی نشانهای از عظمت یزدان است.
إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَةً وَمَا كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿8﴾
این امر یکی از نشانههای عظمت الهی است. اگرچه اکثر آنها تسلیم این عظمت نیستند و ایمان نمیآورند.
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ الْعَزِيزُ الرَّحِيمُ ﴿9﴾
به حقیقت پروردگار تو (ای محمد) عزیز و مهربان و رحیم است.
وَإِذْ نَادَى رَبُّكَ مُوسَى أَنِ ائْتِ الْقَوْمَ الظَّالِمِينَ ﴿10﴾
به یادآور و از آن تجربه یاد بگیر هنگامی را که پروردگارت به موسی ندا داد که به میان قوم منحرف بنیاسرائیل برو.
قَوْمَ فِرْعَوْنَ أَلَا يَتَّقُونَ ﴿11﴾
مراد قوم فرعون است و به آنها بگو چرا از فرمان خداوند سرپیچی میکنند؟
قَالَ رَبِّ إِنِّي أَخَافُ أَنْ يُكَذِّبُونِ ﴿12﴾
موسی (ع) به پروردگارش گفت: اطاعت میکنم ولی میترسم حرفهایم را قبول نکنند و مرا تکذیب نمایند.
وَيَضِيقُ صَدْرِي وَلَا يَنْطَلِقُ لِسَانِي فَأَرْسِلْ إِلَى هَارُونَ ﴿13﴾
سینهام تنگ است و زبانم کاملاً صاف و گویا نیست. برادرم هارون را نیز همراهم مأمور فرما.
وَلَهُمْ عَلَيَّ ذَنْبٌ فَأَخَافُ أَنْ يَقْتُلُونِ ﴿14﴾
قوم فرعون بهزعم خود بر گردن من حقی دارند و تصور میکنند بدهکار آنان هستم. میترسم مرا به قتل برسانند.
قَالَ كَلَّا فَاذْهَبَا بِآيَاتِنَا إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ ﴿15﴾
خداوند فرمود: اینچنین نیست شما فکر میکنید. با برنامهای که من به شما ابلاغ میکنم، نزد فرعون مراجعت کنید. من با شما و پشتیبان شما هستم، واهمهای نداشته باشید.
فَأْتِيَا فِرْعَوْنَ فَقُولَا إِنَّا رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِينَ ﴿16﴾
هردوی شما (موسی و هارون) به سراغ فرعون بروید و اعلام کنید ما فرستادۀ پروردگار جهانیان هستیم.
أَنْ أَرْسِلْ مَعَنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ ﴿17﴾
به فرعون بگویید: بنیاسرائیل را آزاد کنید همراه ما و در دنبال ما بیایند. ما فرستادۀ خدا هستیم.
قَالَ أَلَمْ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدًا وَلَبِثْتَ فِينَا مِنْ عُمُرِكَ سِنِينَ ﴿18﴾
فرعون به حضرت موسی (ع) گفت: مگر ما شمارا در کودکی بزرگ نکردیم و سالها عمرت را در منزل ما سپری نکردی؟
قُلْ مَا یَعْبَأُ بِکُمْ رَبِّی لَوْلا دُعَاؤُکُمْ فَقَدْ کَذَّبْتُمْ فَسَوْفَ یَکُونُ لِزَامًا ﴿77﴾
وَفَعَلْتَ فَعْلَتَكَ الَّتِي فَعَلْتَ وَأَنْتَ مِنَ الْكَافِرِينَ ﴿19﴾
آیا یاد دارید چهکاری کردید؟ شایسته نبود شما آن کار را انجام دادید. (یک نفر را از ما کشتید) تو ای موسی قابلاعتماد نیستید و بیانصاف هستید.
قَالَ فَعَلْتُهَا إِذًا وَأَنَا مِنَ الضَّالِّينَ ﴿20﴾
موسی فرمود: انکار نمیکنم، من آن کار را انجام دادم اما عمدی نبود. اقدامم اشتباهی بود برایم پیش آمد.
فَفَرَرْتُ مِنْكُمْ لَمَّا خِفْتُكُمْ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكْمًا وَجَعَلَنِي مِنَ الْمُرْسَلِينَ ﴿21﴾
موسی گفت: بعداز آن عمل از ترس شما متواری شدم. چون کارم عمدی نبود خداوند مرا بخشید و به من مأموریت تبلیغ و حکمت داد و مرا به رسالت مبعوث کرد.
وَتِلْكَ نِعْمَةٌ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنْ عَبَّدْتَ بَنِي إِسْرَائِيلَ ﴿22﴾
حضرت موسی به فرعون گفت: منت بر من مینهید که در دوران طفولیت و نوجوانی به من کمک کردهاید. درست است دست روزگار و حوادث ایام مرا در کودکی به کاخ تو کشاند و بهناچار در دامان تو پرورش یافتم، این کار قدرت و لطف خدا بود. علت آمدن من به خانۀ شما ظلم تو بود علیه بنیاسرائیل ازجمله پدر و خانوادۀ من
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات 1 تا 6: این 6 آیه اشاره به عظمت قرآن کریم و توجیه پیامبر رحمت است که نسبت به کفر کافران اینهمه آه و حسرت روا و صلاح نیست و لجاجت آنها بر کسی پوشیده نیست. سپس تهدید و هشدار خداوند به آیندۀ خسارتمند و پوچ کافران را میخوانیم.
توضیح آیات 7 تا 9: در این 3 آیه بحث روییدن و سبز شدن گیاهان و نباتات است که خداوند متعال آن را از نشانه و قدرت خود معرفی کرده معهذا اکثر انسانها در این وادی غافلاند و فکر نمیکنند و به عظمت خالق خود پی نمیبرند و اکثراً با کفر زندگی میکنند و با کفر از دنیا خواهند رفت.
توضیح آیات 10 تا 22: در این 13 آیه به بخش خیلی مختصری از حیات حضرات موسی و هارون و مأموریت آنها برای اصلاح بنیاسرائیل و جدال آنان با فرعون اشاره دارد که در آن به واهمۀ موسی (ع) از قدرت حاکم مصر و درخواست همراه و وعده پشتیبانی خداوند با جملۀ «إِنَّا مَعَكُمْ مُسْتَمِعُونَ» و جملات و تهدید فرعون و منت گذاشتن بر ســـر موسی و قاطعیت حضرت موسی (ع) در برابر قدرت حاکم فرعون را میخوانیم. در این آیات برای اهل فکر و خِرد در هر جمله و کلمۀ آن، درس و عبرت است و قدرت سفیر الهی و ضعف کفر در برابر عظمت دین و شجاعت رسولان الهی را میبینیم؛ که همۀ این فعل و بحث و جدال منتهی به تسلی و استقامت و امید است برای حضرت خاتم و یاران آن بزرگوار و برای همۀ ما که باید در زندگی صابر باشیم و به خداوند امیدوار.
ربنا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين