روز سه شنبه مورخ 09 /آبان /1396 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس سیصد و شصت وهفتم تفسیر قرآن کریم (درس ششم تفسیر سوره مبارکه قصص) با موضوع آیات 47 الی 57 ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس سیصدو شصت و هفتم
درس ششم سوره مبارکه قصص آیات 47 الی 57
*موضوع درس *
1- ادامه قصه حضرت موسی (ع) و فرعون
** ترجمــه آیـــات**
وَلَوْلا أَنْ تُصِیبَهُمْ مُصِیبَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَیْدِیهِمْ فَیَقُولُوا رَبَّنَا لَوْلا أَرْسَلْتَ إِلَیْنَا رَسُولا فَنَتَّبِعَ آیَاتِکَ وَنَکُونَ مِنَ الْمُؤْمِنِینَ ﴿47﴾
ای محمد (ص) از بهانهجویی مشرکین مکّه ناراحت نباشید و بهانهجویی آنان شمارا دچار یأس نکند (این قوم و همۀ کافران خیلی عجیباند) قبل از ارسال رسولان اگر در اثر گناه و عصیان به بلایی دچار میشدند، میگفتند: خدایا چرا پیامبری به جهت ارشاد و راهنمایی ما ارسال نکردید تا از وی پیروی میکردیم و ایمان میآوردیم و به این مصیبت دچار نمیشدیم؟
فَلَمَّا جَاءَهُمُ الْحَقُّ مِنْ عِنْدِنَا قَالُوا لَوْلا أُوتِیَ مِثْلَ مَا أُوتِیَ مُوسَى أَوَلَمْ یَکْفُرُوا بِمَا أُوتِیَ مُوسَى مِنْ قَبْلُ قَالُوا سِحْرَانِ تَظَاهَرَا وَقَالُوا إِنَّا بِکُلٍّ کَافِرُونَ ﴿48﴾
بعد از موسی هر پیامبری را اعزام کردیم، کافران از جمله اهل مکه به پیامبــرشان میگفتند: چرا شما مثـل موسی با کتاب و معجزه مبعوث نشدهاید؟ این موضوع از روی صدق واقعیت نیست. مگر موسی (ع) با معجزه مبعوث نشد؟ چرا با او مخالفت کردند؟ حال اهل مکه میگویند: هم تورات و هم قرآن سحرند و هرگز به آنها ایمان نخواهیم آورد.
قُلْ فَأْتُوا بِکِتَابٍ مِنْ عِنْدِ اللَّهِ هُوَ أَهْدَى مِنْهُمَا أَتَّبِعْهُ إِنْ کُنْتُمْ صَادِقِینَ ﴿49﴾
ای محمد (ص) به مشرکین مکّه اعلام کن اگر قرآن کریم و تورات را قبول ندارید، اگر صادق هستید، شما کتابی بهتر از این ۲ کتاب را از جانب خداوند بیاورید تا من از آن پیروی کنم.
فَإِنْ لَمْ یَسْتَجِیبُوا لَکَ فَاعْلَمْ أَنَّمَا یَتَّبِعُونَ أَهْوَاءَهُمْ وَمَنْ أَضَلُّ مِمَّنَ اتَّبَعَ هَوَاهُ بِغَیْرِ هُدًى مِنَ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ لا یَهْدِی الْقَوْمَ الظَّالِمِینَ ﴿50﴾
اگر به درخواست شما جواب ندادند، شما باید به این موضوع اذعان داشته باشید که آنها فقط تابع هویٰ و هوساند و این را هم بدانید بدترین فرد در جامعه کسی است که از هوی و هوس پیروی کند. مطمئن باش خداوند اهل ظلم و ستم را هدایت نخواهد کرد.
وَلَقَدْ وَصَّلْنَا لَهُمُ الْقَوْلَ لَعَلَّهُمْ یَتَذَکَّرُونَ ﴿51﴾
ما آیات قرآن کریم را یکی بعد از دیگری نازل کردیم و فرستادیم. امید است متذکر و بیدار شوند.
الَّذِینَ آتَیْنَاهُمُ الْکِتَابَ مِنْ قَبْلِهِ هُمْ بِهِ یُؤْمِنُونَ ﴿52﴾
کسانی از اهل کتاب که به تورات و انجیل ایمان داشتند و آنها را تحریف نکردند، میگفتند: (اگر رسول آخر زمان مبعوث شود) به قرآنی که بر او نازل میشود ایمان میآوریم و از آن پیروی خواهیم کرد.
وَإِذَا یُتْلَى عَلَیْهِمْ قَالُوا آمَنَّا بِهِ إِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَبِّنَا إِنَّا کُنَّا مِنْ قَبْلِهِ مُسْلِمِینَ ﴿53﴾
اهل کتاب واقعی کسانی هستند هرگاه آیات قرآن بر آنها تلاوت میشد، میگفتند: به این کتاب آسمانی ایمانداریم. این کتاب حق است و از جانب پروردگار نازل شده است و قبل از نزول آن ما هم مسلمان و یکتاپرست بودهایم.
أُولَئِکَ یُؤْتَوْنَ أَجْرَهُمْ مَرَّتَیْنِ بِمَا صَبَرُوا وَیَدْرَءُونَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ یُنْفِقُونَ ﴿54﴾
همین راستگویان و همین صادقان در عقیده در اثر صبر و شکیبایی نزد خداوند 2 اجر و پاداش دارند و دیگر خصلت این خداپرستان این بود با اعمال صالح و با نیکیهای خود بدیها را دفع و از اموال خود انفاق و احسان میکردند.
وَإِذَا سَمِعُوا اللَّغْوَ أَعْرَضُوا عَنْهُ وَقَالُوا لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ سَلامٌ عَلَیْکُمْ لا نَبْتَغِی الْجَاهِلِینَ ﴿55﴾
و یکی دیگر از صفات این مؤمنین این بود هرگاه سخن لغو و بیهوده میشنیدند، از آن روی میگردانند و میگفتند: «لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ» (اعمال ما برای خودمان و اعمال شما برای خودتان) سلام بر شما ما هرگز در مسیر جاهلان حرکت نخواهیم کرد.
إِنَّکَ لا تَهْدِی مَنْ أَحْبَبْتَ وَلَکِنَّ اللَّهَ یَهْدِی مَنْ یَشَاءُ وَهُوَ أَعْلَمُ بِالْمُهْتَدِینَ ﴿56﴾
تو ای محمد (ص) نمیتوانی کسی و یا کسانی را که دوست دارید هدایت و تسلیم دین کنید. هدایت به دست خداوند است و اوست افراد را میشناسد و میداند چه کسانی قابل هدایتاند.
وَقَالُوا إِنْ نَتَّبِعِ الْهُدَى مَعَکَ نُتَخَطَّفْ مِنْ أَرْضِنَا أَوَلَمْ نُمَکِّنْ لَهُمْ حَرَمًا آمِنًا یُجْبَى إِلَیْهِ ثَمَرَاتُ کُلِّ شَیْءٍ رِزْقًا مِنْ لَدُنَّا وَلَکِنَّ أَکْثَرَهُمْ لا یَعْلَمُونَ ﴿57﴾
آخرین بهانۀ مشرکان مکه در برابر پیامبر اسلام (ص) این بود میگفتند: قلباً باور داریم مطالب شما درست است ولی میترسیم اگر اسلام را قبول کنیم، عربهای همجوار ما را از سرزمین خود بیرون کنند و نتوانیم حرم امنی در اختیار آنها قرار دهیم و ما هم بهرهمند شویم. خداوند میفرماید: اینها جاهلاند. رزق و امنیت حرم مکی را ما برای آنها آماده کردهایم نه آنها. آنان کاملاً جاهل و بیآگاهاند.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات 47 تا ۵۰: در این ۴ آیه خداوند عظیمالشأن به بهانهجویی مختلف کافران اشاره دارد و میفرماید: کافران و معاندینِ دین قبل از بعثت رسولان اگر در اثر عصیان و گناهانِ خود دچار عذاب و مصیبتی میشدند، میگفتند: خدایا چرا پیامبری به جهت راهنمایی ما اعزام نکردید تا به چنین حالتی دچار نمیشدیم؟ حالا قرآن و رسول را فرستادهایم کافران مکه میگویند: اگر محمّد پیامبر و قرآن کتاب آسمانی است، چرا محمّد مثل موسی معجزه ندارد؟ درحالیکه زمانی موسی را برای ارشاد قومش فرستادیم، مخالفین دین میگفتند: موسی ساحر است. این کافران و مخالفان انبیاء نه تورات را قبول دارند و نه قرآن را.
سپس میفرماید: ای محمّد؛ به جهت اثبات دروغ کافران به آنها بگو اگر صادق هستید ۲ کتاب بهتر از قرآن و تورات را بیاورید تا من از شما تبعیت کنم. در آخر آیه میفرماید: اینها به شما جوابی نخواهند داد و مخالفت آنها ریشه در هواپرستی و خودخواهی و ظلم و تبعیت از شیطان دارد.
توضیح آیات ۵۱ تا ۵۵: مفاد آیۀ ۵۱ به مشرکین مکه اشاره دارد. خداوند میفرماید: ما قرآن را آیه بعد از آیه برای آنان نازل کردهایم. زمان و مکان و نیاز و کلیۀ جهات را مدّ نظر قرار دادهایم شاید این غافلان بیدار شوند ولی آنها مست و غافل و در هویٰ و هوساند و بیداری آنها مشکل است.
آیۀ ۵۲ تا ۵۵ در خصوص اهل کتاب (یهود و نصاریٰ) است که به پیامبران خود حضرات موسی و عیسی و به کتب آسمانی خود تورات و انجیل ایمان داشته و آن را تحریف نکرده و همواره در انتظار پیامبر آخر زمان حضرت خاتم (ص) بودهاند و زمانی که قرآن نازل شده هرگاه آیات قرآن را استماع میکردند، آن را حق میدانستند و تأیید میکردند. خداوند این گروه از اهل کتاب را موردتقدیر قرار داده و آنها را به خاطر همین ایمان و صبر و اعمال نیکشان به پاداش ۲ برابر وعده فرموده است.
توضیح آیات ۵۶ و ۵۷: خداوند متعــال در آیۀ ۵۶ وظیفۀ رسولان و داعیـان دین را مشخص کرده است و میفرماید: ای محمّــد (ص) وظیفۀ شما و همۀ کسانی که داعی دیناند، ابلاغ و ارشاد و نصیحت و دعوت مردم به دین و خداپرستی و اصلاح است و هدایت و توفیق واقعی به دست خداوند ربّالعالمین است. شماها فقط ظاهر را مینگرید و خداوند ظاهر و باطن را. شما به وظیفۀ خودتان عمل و مردم را به توحید و رسالت دعوت کنید. هدایت و توفیقات واقعی با خداوند است. وَ ما عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلاغُ
آیۀ ۵۷ و آخرین آیۀ درس، ردّ اظهارات بعضی از سران کفر مکه است که میگفتند: ما امنیت حرم مکه را فراهم کردهایم و به خاطر ما رزق و روزی به مکه وارد میشود. خداوند میفرماید: شما نیستید حرم را امن کردهاید. امنیت و رزق و زمینۀ آمدورفت مردم به مکه همه و همه به دست خداوند صاحب کعبه است. دروغ و بهانه و ترس شما برای ایمان آوردن فقط جهل و هویٰ پرستی است. نزول قرآن و بعثت رسولالله (ص) برای بیداری شما از خواب غفلت است و وظیفۀ رسول خدا (ص) ارشاد و ابلاغ شماست. اگر در درون به توحید علاقه داشته باشید، خداوند شمارا هدایت خواهد کرد.
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين