روز سه شنبه مورخ 19 /دی /1396 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس سیصد وهفتاد و دوم تفسیر قرآن کریم (درس دوم تفسیر سوره مبارکه عنکبوت) با موضوع آیات 16 الی 27 ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس سیصد وهفتاد و دوم
درس دوم سوره مبارکه عنکبوت آیات 16 الی 27
*موضوع درس *
1-اشاره به بخشی از حیات حضرت ابراهیم (ع) .
۲- بحث جدال و مخالفت قوم ابراهیم .
3-تشویق به سیر و گشت در زمین به جهت درس و عبرت .
4- قوم کافر ابراهیم او را در آتش انداختند. .
5-ابراهیم از عراق به مصر و فلسطین هجرت کرد .
** ترجمــه آیـــات**
وَإِبْرَاهِيمَ إِذْ قَالَ لِقَوْمِهِ اعْبُدُوا اللَّهَ وَاتَّقُوهُ ذَلِكُمْ خَيْرٌ لَكُمْ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿16﴾
ما ابراهیم خلیل را به جهت دعوت قومش به خداپرستی، به میان قومش فرستادیم. وی خطاب به قومش گفت: ای مردم خداوند واحد را عبادت کنید و تقوای الهی را در تمام شئون رعایت نمایید. این امر به نفع شماست اگر آگاه و زیرک باشید.
إِنَّمَا تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثَانًا وَتَخْلُقُونَ إِفْكًا إِنَّ الَّذِينَ تَعْبُدُونَ مِنْ دُونِ اللَّهِ لَا يَمْلِكُونَ لَكُمْ رِزْقًا فَابْتَغُوا عِنْدَ اللَّهِ الرِّزْقَ وَاعْبُدُوهُ وَاشْكُرُوا لَهُ إِلَيْهِ تُرْجَعُونَ ﴿17﴾
(ای قوم) کار شما در پرستش غیر خدا یک عمل مردود است و دارید خود را به بیراهه میبرید و کلاه سرخود و دیگران میگذارید. بتهای ساختهشده از سنگ و چوب که شما دارید عبادت میکنید، نمیتوانند رزق شمارا تأمین کنند. رزق و روزی خود را از الله ربالعالمین بخواهید. تنها او را عبادت و شکر کنید. در آینده همۀ شما بهسوی او برمیگردید.
وَإِنْ تُكَذِّبُوا فَقَدْ كَذَّبَ أُمَمٌ مِنْ قَبْلِكُمْ وَمَا عَلَى الرَّسُولِ إِلَّا الْبَلَاغُ الْمُبِينُ ﴿18﴾
(ای محمد) اگر قومت شمارا تکذیب کردند، مانند اقوام گذشته که پیامبران الهی را تکذیب کردند، مشکلی نیست. وظیفۀ شما بهعنوان رسول و فرستادۀ خداوند ابلاغ روشن است.
أَوَلَمْ يَرَوْا كَيْفَ يُبْدِئُ اللَّهُ الْخَلْقَ ثُمَّ يُعِيدُهُ إِنَّ ذَلِكَ عَلَى اللَّهِ يَسِيرٌ ﴿19﴾
مگر تکذیب کنندگان رسولان در گذشته به این نتیجه نرسیدند که چگونه به دنیا آمدند و رفتند و با این روش بعداً هم زنده خواهند شد؟ این تحولات با یک تأمل قابل درک و فهم است و برای خداوند خیلی سهل و آسان است. پس صلاح آنها این است تجدیدنظر کنند.
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ بَدَأَ الْخَلْقَ ثُمَّ اللَّهُ يُنْشِئُ النَّشْأَةَ الْآخِرَةَ إِنَّ اللَّهَ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿20﴾
به آنها بگو در سرزمین خداوند گشتی بزنند. آثار باقیمانده از اقوام پیشین را ملاحظه کنند. همۀ آن مردم که به دنیا آمدهاند، علاقه به دنیا داشتهاند و سپس رفتهاند و دوباره جمع دیگری آمدهاند. بدون تردید شما هم خواهید رفت و این کار همیشگی خداوند است در خلق و ایجاد. و خداوند یقیناً بر همهچیز تواناست.
يُعَذِّبُ مَنْ يَشَاءُ وَيَرْحَمُ مَنْ يَشَاءُ وَإِلَيْهِ تُقْلَبُونَ ﴿21﴾
کل قدرت دنیا و آخرت در قبضۀ قدرت الهی است و به حکمت خود به جمعی ترحّم میکند و جمعی را که مستحق عذاباند، عذاب میدهد.
وَمَا أَنْتُمْ بِمُعْجِزِينَ فِي الْأَرْضِ وَلَا فِي السَّمَاءِ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ وَلِيٍّ وَلَا نَصِيرٍ ﴿22﴾
شماها مشرکین و کافران، هر گز بر قدرت خداوند در آسمان و زمین چیره و پیروز نخواهید شد. شماها ضعیفتر از آن هستید که فکر میکنید. جای فرار ندارید. جز خداوند ولیّ و یاوری نیست.
وَالَّذِينَ كَفَرُوا بِآيَاتِ اللَّهِ وَلِقَائِهِ أُولَئِكَ يَئِسُوا مِنْ رَحْمَتِي وَأُولَئِكَ لَهُمْ عَذَابٌ أَلِيمٌ ﴿23﴾
کسانی که به آیات خداوند کافرند و رسالت فرستادۀ خداوند را رد میکنند، از رحمت خداوند مأیوساند و در آینده در قبر و حشر برای آنان عذاب دردناکی آماده است.
َمَا كَانَ جَوَابَ قَوْمِهِ إِلَّا أَنْ قَالُوا اقْتُلُوهُ أَوْ حَرِّقُوهُ فَأَنْجَاهُ اللَّهُ مِنَ النَّارِ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿24﴾
در مقابل اینهمه دلسوزی حضرت ابراهیم (ع)، قومش اینچنین جوابش را دادند؛ و او را تهدید به قتل یا سوزاندن در آتش کردند. ولی خداوند ابراهیم را نجات داد و در این ماجرا و قصه، نشانههایی از عظمت الهی برای اهل ایمان است.
وَقَالَ إِنَّمَا اتَّخَذْتُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ أَوْثَانًا مَوَدَّةَ بَيْنِكُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ثُمَّ يَوْمَ الْقِيَامَةِ يَكْفُرُ بَعْضُكُمْ بِبَعْضٍ وَيَلْعَنُ بَعْضُكُمْ بَعْضًا وَمَأْوَاكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ نَاصِرِينَ ﴿25﴾
ابراهیم مجدداً آنها را مورد خطاب قرار داد و گفت: این بتهایی که شما آنها را معبود و محبوب و همهکارۀ دنیای خود قرار دادهاید، در دنیا و قیامت ارزشی ندارند و در روز آخرت همۀ شما بتپرستان باهم درگیر میشوید و هر گروهی در مقابل گروه دیگری قرار میگیرد و یکدیگر را لعن و نفرین میکنید و نهایت همۀ شماها دوزخ است و همراه و ناصری نخواهید داشت.
فَآمَنَ لَهُ لُوطٌ وَقَالَ إِنِّي مُهَاجِرٌ إِلَى رَبِّي إِنَّهُ هُوَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿26﴾
در این ایام و لحظات حساس، لوط به رسالت حضرت ابراهیم ایمان آورد و بعدازاینکه حضرت ابراهیم از قومش در عراق مأیوس شد، فرمود میخواهم به امر پروردگارم از این دیار مهاجرت کنم. خدای من صاحب قدرت و حکیم است.
وَوَهَبْنَا لَهُ إِسْحَاقَ وَيَعْقُوبَ وَجَعَلْنَا فِي ذُرِّيَّتِهِ النُّبُوَّةَ وَالْكِتَابَ وَآتَيْنَاهُ أَجْرَهُ فِي الدُّنْيَا وَإِنَّهُ فِي الْآخِرَةِ لَمِنَ الصَّالِحِينَ ﴿27﴾
ما ابراهیم را در مقابل آنهمه جهاد و مقاومت و صداقتی که درراه دعوت به توحید داشت، تکریم کردیم و پسر شایستهای به نام اسحاق به او دادیم و از اسحاق یعقوب متولد شد و از یعقوب انبیای بنیاسرائیل به دنیا آمدند و به فرزندان وی نبوت و رسالت دادیم و در دنیا پاداش او را دادیم و در آخرت او را در ردیف صالحان و مردان خدا قرار میدهیم.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات 16 تا 19: در این 4 آیه خداوند متعال به یک بحث فشرده از حیات ابراهیم (ع) اشاره فرموده است با این توضیح که ابراهیم خلیل (ع) به قومش که در بابل عراق ساکن بودند، فرمود: ای قوم؛ من فرستادۀ خداوند هستم. خداوند به من فرموده است به شما اعلام کنم راه و روش و زندگی و عقیدۀ باطل شما که سنگ و چوب را معبود خود قرار میدهید و بت را پرستش میکنید و برای خدا شریک قائل هستید، همۀ این اقوال و اعمال شما هیچ و پوچاند. قدرت واقعی از آن خداوند است «اُعبُدو الله» فقط الله را پرستش کنید و به رسالت پیامبران بخصوص رسالت من (ابراهیم) ایمان بیاورید و قیامت و حشر را بهعنوان اصول دین قبول کنید. در آیۀ 18 و 19 خداوند متعال به پیامبر اسلام (ص) میفرماید: اگر مانند قوم ابراهیم، کفار مکه قولت را قبول نکردند، زیاد ناراحت نباش. امتهای قبل از قوم شما همواره با پیامبران الهی ناجوانمردانه برخورد کردهاند. سعی کنید ثابتقدم باشید و به آنها بگو مقداری فکر کنند که چه کسی آنها را خلق کرده و بعد از مرگ کجا خواهند رفت؟
توضیح آیات 20 تا 23: این چهار آیه دنبالۀ آیات قبلاند با یک گریز کوتاه. خداوند متعال در این 4 آیه به پیامبر اسلام میفرماید: ای محمد (ص) قوم شما مثل قوم ابراهیم در عقیده و عبادت و اخلاق در مسیر انحرافی و شیطانی حرکت میکنند. به قومت بگو گشتی در زمین خدا بزنند و آثار باقیمانده از گذشتگان را بنگرند. یکی رفته و یکی آمده، یکی فوت و دیگری متولد شده است. شاید از این آمدورفتها بیدار شوند و خدا و قیامت و رسالت انبیا و نبوّت شمارا درک و قبول کنند.
توضیح آیات 24 تا 27: در میان قوم ابراهیم، لوط که نام اصلی وی هاران و به قول مشهور برادرزاده یا خواهرزادۀ حضرت ابراهیم بود، به نبوت و رسالت ابراهیم ایمان آورد. بقیۀ قومش علیه ابراهیم متحد شدند که وی را به قتل برسانند یا در آتش بسوزانند. سپس آتش بیسابقهای برپا کردند و با منجنیق ابراهیم را در آتش انداختند. خداوند او را به کرم و محبّت خود نجات داد. معهذا ابراهیم از ارشاد و دعوت قومش به خداپرستی کوتاهی نکرد و زمانی احساس کرد کلام شیرین و صحبت دلسوزانۀ وی در قلب و درون پر از خرافات و کفر و بتپرستی قومش اثرگذار نیست، با اذن ربالعالمین عراق را بهقصد فلسطین ترک کرد و برادرزادهاش لوط در شهر سدوم در فلسطین مقیم شد و هر دو نفر بعد از مهاجرت به فلسطین، بدون وقفه به تبلیغ دین و ارشاد مردم مشغول شدند. خداوند در سن 75 سالگی 2 پسر عزیز و دلبند به نامهای اسحاق و اسماعیل را به ابراهیم (ع) عطا فرمود که بعد از ابراهیم فرزندان این بزرگوار، رسولان سرزمین الهی تا امروز شدند.
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين