روز سه شنبه مورخ 21 / آبانماه/1398 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس چهارصد و هیجدهم تفسیر قرآن کریم ( درس سوم تفسیر سوره مبارکه غافر) با موضوع آیات 41 الی 63 ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس چهارصد و هیجدهم
درس سوم سوره مبارکه غافر آیات 41 الی 63
*موضوع درس *
1-بحث مؤمن آل فرعون .
2-درگیری کافران در دوزخ .
3-درخواست تخفیف عذاب از سوی دوزخیان .
4-خداوند رسولان و اهل ایمان را نصـرت می‌دهد.
5-اهل ایمـان و اهل کفــر مانند بینا و نابینا هستند.
6-بحث وقوع صددرصــد قیامت
7-بحث دعا و اثــرات آن در زندگی
** ترجمــه آیـــات**
وَيَا قَوْمِ مَا لِي أَدْعُوكُمْ إِلَى النَّجَاةِ وَتَدْعُونَنِي إِلَى النَّارِ ﴿ ۴۱ ﴾ مؤمن آل فرعون و شاگرد مخلص حضـرت موسی (ع) به دعوت و مبارزۀ خود ادامه داد و گفت: ای قوم من؛ این طرز تفکر و برداشتی که دارید، دور از راه فطرت است. من شمارا به توحیــد و نور و نجات دعوت می‌کنم ولی شما مرا به کفــر و تاریکی و دوزخ. مسیر من و راه شما باهم فاصـــله دارند.
تَدْعُونَنِي لِأَكْفُرَ بِاللَّهِ وَأُشْرِكَ بِهِ مَا لَيْسَ لِي بِهِ عِلْمٌ وَأَنَا أَدْعُوكُمْ إِلَى الْعَزِيزِ الْغَفَّارِ ﴿ ۴۲ ﴾ شما مرا به برگشت به کفــر به خدا و شـرک دعوت می‌کنید. شــرکی که من هیچ‌گونه به آیندۀ آن آگاهی ندارم. ولی من شمارا به ایمان به خـــدای واحد و صاحب قدرت و توان دعوت می‌کنم.
لَا جَرَمَ أَنَّمَا تَدْعُونَنِي إِلَيْهِ لَيْسَ لَهُ دَعْوَةٌ فِي الدُّنْيَا وَلَا فِي الْآخِرَةِ وَأَنَّ مَرَدَّنَا إِلَى اللَّهِ وَأَنَّ الْمُسْرِفِينَ هُمْ أَصْحَابُ النَّارِ ﴿ ۴۳ ﴾ بدون تردید شما مرا به تبعیت به راهی دعوت می‌کنید، (پرستش غیر الله) نه در دنیا و نه در آخرت هیچ‌گونه قدرت و توانی ندارد. مسیر و بازگشت همۀ ما چه مؤمن و چه کافر به‌سوی خداوند متعال است و مسیر و آیندۀ افرادی که غیر الله رب‌العالمین را معبود خود قرار داده‌اند، به‌سوی دوزخ است.
فَسَتَذْكُرُونَ مَا أَقُولُ لَكُمْ وَأُفَوِّضُ أَمْرِي إِلَى اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بَصِيرٌ بِالْعِبَادِ ﴿ ۴۴ ﴾ آنچه را من دلسوزانه به شما می‌گویم، در آیندۀ نه‌چندان دور به آن خواهید رسید. من کار خود را به الله رب‌العالمین واگذار می‌کنم. خداوند بیننده و آگاه به گفتار و کردار بندگانش است.
فَوَقَاهُ اللَّهُ سَيِّئَاتِ مَا مَكَرُوا وَحَاقَ بِآلِ فِرْعَوْنَ سُوءُ الْعَذَابِ ﴿ ۴۵ ﴾ خداوند این مؤمن صادق و خداپرست را از شـر و توطئه محفوظ و پاسداری کرد و آل فرعون و دشمنان موسی دچار عذاب شدند.
النَّارُ يُعْرَضُونَ عَلَيْهَا غُدُوًّا وَعَشِيًّا وَيَوْمَ تَقُومُ السَّاعَةُ أَدْخِلُوا آلَ فِرْعَوْنَ أَشَدَّ الْعَذَابِ ﴿ ۴۶ ﴾ عذاب فرعونیان آتش دوزخ است به‌صورت شبانه‌روزی و به خاطر جنایتی که در دنیا انجام داده‌اند، در روز قیامت اعلام می‌شود به فرعون و پیروان او سخت‌ترین عذاب را وارد کنید.
وَإِذْ يَتَحَاجُّونَ فِي النَّارِ فَيَقُولُ الضُّعَفَاءُ لِلَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُنَّا لَكُمْ تَبَعًا فَهَلْ أَنْتُمْ مُغْنُونَ عَنَّا نَصِيبًا مِنَ النَّارِ ﴿ ۴۷ ﴾ کسانی که مستحق عذاب‌اند و به دوزخ وارد می‌شوند، باهم شـروع به مخاصمه و درگیری می‌کنند. افراد ضعیف و تحت فرمان و رعیت به سـران و فرماندهان خود در دنیا می‌گویند: تمام بدبختی ما شماها بودید. ما در دنیا از شما پیروی کردیم و به این‌چنین مشکلات و عذابی گرفتار شدیم. آیا حاضـرید قسمتی از عذاب ما را تحمل کنید؟
قَالَ الَّذِينَ اسْتَكْبَرُوا إِنَّا كُلٌّ فِيهَا إِنَّ اللَّهَ قَدْ حَكَمَ بَيْنَ الْعِبَادِ ﴿ ۴۸ ﴾ سـران کفر و مستکبران به مستضعفین گرفتار می‌گویند: همۀ ما اشتباه کرده‌ایم و در مسیر انحراف رفته‌ایم. ما امر کردیم و شما بدون چون‌وچرا اجابت نمودید. امروز عذاب همۀ ما مساوی است. خداوند به عدالت رفتار می‌کنــد.
وَقَالَ الَّذِينَ فِي النَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ادْعُوا رَبَّكُمْ يُخَفِّفْ عَنَّا يَوْمًا مِنَ الْعَذَابِ ﴿ ۴۹ ﴾ دوزخیان از مأمورین دوزخ درخواست می‌کنند که مأمورین از خداوند متعال و پروردگارشان بخواهند از عذاب آن‌ها مقــداری بکاهد.
قَالُوا أَوَلَمْ تَكُ تَأْتِيكُمْ رُسُلُكُمْ بِالْبَيِّنَاتِ قَالُوا بَلَى قَالُوا فَادْعُوا وَمَا دُعَاءُ الْكَافِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَالٍ ﴿ ۵۰ ﴾ مأمورین دوزخ در جواب آن‌ها می‌گویند: مگر خداوند رسـولانی برای ارشاد شماها با برنامه‌های روشن مبعوث نکرد؟ در جواب می‌گویند: چرا؟ رسولان آمدند و مأموریت خود را انجام دادند. سپس به آن‌ها گفته می‌شود در دنیا به مأموریت سفیران الهی توجه نکردید. امروز انتظاری نداشته باشید خودتان دعا و طلب تخفیف کنید. اگرچه به شما جوابی داده نمی‌شود.
إِنَّا لَنَنْصُرُ رُسُلَنَا وَالَّذِينَ آمَنُوا فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا وَيَوْمَ يَقُومُ الْأَشْهَادُ ﴿ ۵۱ ﴾ خداوند متعال می‌فرماید ما فرستادگان خود و پیروان صادق آن‌ها را هم در دنیا یاری می‌دهیم و هم در آخرت پاداش و جزا می‌دهیم.
يَوْمَ لَا يَنْفَعُ الظَّالِمِينَ مَعْذِرَتُهُمْ وَلَهُمُ اللَّعْنَةُ وَلَهُمْ سُوءُ الدَّارِ ﴿ ۵۲ ﴾ قیامت روزی است در آن معذرت کافران و ظالمان تأثیر ندارد. لعنت خداوند شامل حال آن‌هاست و بدترین جایگاه را دارند.
وَلَقَدْ آتَيْنَا مُوسَى الْهُدَى وَأَوْرَثْنَا بَنِي إِسْرَائِيلَ الْكِتَابَ ﴿ ۵۳ ﴾ به موسی (ع) راه روشن و مسیر هدایت را بخشیدیم و بنی‌اسـرائیل را وارثان کتاب آسمانی تورات قــراردادیم.
هُدًى وَذِكْرَى لِأُولِي الْأَلْبَابِ ﴿ ۵۴ ﴾ تورات کتاب آسمانی که بر موسی نازل شده مایۀ هدایت و یادآوری خیــر است برای اهل عقــل و خرد.
فَاصْبِرْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَسَبِّحْ بِحَمْدِ رَبِّكَ بِالْعَشِيِّ وَالْإِبْكَارِ ﴿ ۵۵ ﴾ پس ای محمــد (ص) شما هم صبـر و مقاومت داشته باشید وعدۀ خداوند در همۀ امور حق است. از خدای خود طلب مغفرت کن و تسبیح و حمد خداوند را در صبح‌ها و شب‌ها فراموش مکن.
إِنَّ الَّذِينَ يُجَادِلُونَ فِي آيَاتِ اللَّهِ بِغَيْرِ سُلْطَانٍ أَتَاهُمْ إِنْ فِي صُدُورِهِمْ إِلَّا كِبْرٌ مَا هُمْ بِبَالِغِيهِ فَاسْتَعِذْ بِاللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ ﴿ ۵۶ ﴾ کسانی که در برابر رسولان مقاومت می‌نمایند و در آیات الهی بدون دلیل و برهان جدال و ستیزه‌جویی می‌کنند، آن‌ها مریض‌اند و در قلبشان کبر و خودخواهی است. این‌ها هرگز به خواستۀ خود نخواهند رسید. ای محمد (ص) شما به خدا پناه ببــر او شنونده و بیناست.
لَخَلْقُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ أَكْبَرُ مِنْ خَلْقِ النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَعْلَمُونَ ﴿ ۵۷ ﴾ خلق آسمان‌ها و زمین سخت‌تر و سنگین‌تر از خلقت انسان است ولی اکثر انسان‌ها از حیث فکر در خصوص خالق خود بی آگاه‌اند.
وَمَا يَسْتَوِي الْأَعْمَى وَالْبَصِيرُ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَلَا الْمُسِيءُ قَلِيلًا مَا تَتَذَكَّرُونَ ﴿ ۵۸ ﴾ هرگز نابینا و بینا و اهل ایمــان و پرچم‌داران نور با کافران و اشتباه کاران یکی نیستند. مع‌هذا افراد قلیلی در جامعه هستند روی این مسائل فکــر می‌کنند و کمتـر متذکر می‌شوند.
إِنَّ السَّاعَةَ لَآتِيَةٌ لَا رَيْبَ فِيهَا وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿ ۵۹ ﴾ به حقیقت قیامت به وقوع خواهد پیوست و آمدن قیامت یقینی است و شکی در وقوع آن نیست. مع‌هذا اکثــر مردم جامعه از این روز غافل‌اند و به آن ایمان ندارند.
وَقَالَ رَبُّكُمُ ادْعُونِي أَسْتَجِبْ لَكُمْ إِنَّ الَّذِينَ يَسْتَكْبِرُونَ عَنْ عِبَادَتِي سَيَدْخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ ﴿ ۶۰ ﴾ در آیات قبل خداوند متعال نسبت به کافران و مخالفان برنامۀ رسولان مقداری سخت و تند برخورد کرده و در این ۴ آیه (۶۰ تا ۶۳) به رسول خاتم فرموده پروردگار خود را عبادت و دعا کنید. دعای شما را مستجاب خواهم کرد. مطمئناً کسانی که اهل غرورند و اهل طاعت و دعا نیستند، مسیر آن‌ها به دوزخ منتهی است.
اللَّهُ الَّذِي جَعَلَ لَكُمُ اللَّيْلَ لِتَسْكُنُوا فِيهِ وَالنَّهَارَ مُبْصِرًا إِنَّ اللَّهَ لَذُو فَضْلٍ عَلَى النَّاسِ وَلَكِنَّ أَكْثَرَ النَّاسِ لَا يَشْكُرُونَ ﴿ ۶۱ ﴾ خداوندی را بخوانید و دعا کنید که شب را برای استراحت و روز را برای تأمین معاشتان فراهم کرده است. به‌درستی خدا صاحب فضل و لطف و کرم نسبت به بندگانش است. مع‌الوصف اکثـر بندگان خداوند شاکر نعمات وی نیستند.
ذَلِكُمُ اللَّهُ رَبُّكُمْ خَالِقُ كُلِّ شَيْءٍ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ فَأَنَّى تُؤْفَكُونَ ﴿ ۶۲ ﴾ خدایی که موسی و سایر رسولان مطیع و مأمور او بوده‌اند پروردگار و خالق شما و آنچه در زمین و آسمان است. بااین‌حال چرا در مسیر انحرافی و غیر خدایی قدم برمی‌دارید؟
كَذَلِكَ يُؤْفَكُ الَّذِينَ كَانُوا بِآيَاتِ اللَّهِ يَجْحَدُونَ ﴿ ۶۳ ﴾ هر کس عمل سوء و شیطانی انجام دهد در همان حد کیفر داده می‌شود. ولی هر کس عمل پسند و شایسته‌ای انجام دهد، خواه مرد باشد یا زن، به خاطر عمل شایسته‌ای که انجام داده، به بهشت وارد و از سوی خداوند بهتـرین پاداش به او داده می‌شود.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات ۴۱ تا ۴۶: مفاد این آیات ادامۀ حیات مؤمن آل فرعون است که با استدلال و حکمت از عقیدۀ توحیدی خود دفاع می‌کند و با حکمت و موعظۀ حسنه و برهان درست مسیر مخالفین را مسیر غیر صحیح معرفی و مسیر خود را درست و مطلوب می‌داند و به آن‌ها موعظه می‌کند که راه آن‌ها مسیر مسرفین و تندروهاست که به دوزخ منتهی می‌شود.
توضیح آیات ۴۷ تا ۵۰: این ۴ آیه ادامۀ حیات و آینـدۀ سخت آل فرعون است و اشاره به نزاع مستضعفین فکری و مالی و قدرتی با مستکبـرین ظالم و مستبد است. در آیۀ ۴۹ به این نکته می‌رسیم که افراد گرفتار و مستحقِ دوزخ که در عذاب شدید جهنم حیات را سپری می‌کنند، به مأموران دوزخ می‌گویند و تقاضا می‌کنند که از خداوند بخواهند مقداری به عذاب آن‌ها تخفیف مرحمت فرماید. مأموران و فرشتگان و پاسداران دوزخ پیشنهاد آن‌ها را رد می‌کنند و به آن‌ها می‌گویند: مگر خداوند پیامبـر را با برنامه به جهت ارشاد شما اعزام نکرد؟ چرا پیروی نکردید؟ امروز دیگر جای دفاع نیست. باید عذاب جهنم را تحمل کنید.
توضیح آیات ۵۱ تا ۵۵: خداوند متعال در این ۵ آیه به ۴ مسئلۀ مهم اشاره دارد. ۱-به‌صورت تأکید می‌فرماید خدا به پیامبران و اهل ایمان در دنیا و آخرت کمک خواهد کرد.۲-در قیامت معذرت ظالمان مردود و بی‌فایده است.۳-موسی را با برهان و برنامۀ صحیح مبعوث کرده‌ایم و راه روشن و برنامۀ موسی پیام هدایت و یادآوری خیر برای اهل خرد است. ۴-به پیامبر عزیز ما حضرت خاتم (ص) می‌فرماید: در مقابل توطئه و آزار و اذیت کافران صبر داشته باشید وعدۀ خداوند در تأیید و پیروی از رسولان حق است. پس طلب استغفار و تسبیح و حمد را در هر شب و صبح ادامه دهید.
توضیح آیات ۵۶ تا ۵۹: در این ۴ آیه به پیامبر اسلام (ص) امر شده به پروردگارش پناه ببـرد تا از شـر دشمنان در امان باشد. خداوند بینا و شنوا و آگاه و خبیر است. خداوند با یک استدلال قوی می‌فرماید: من آسمان‌ها و زمین را خلق نمودهام. بدون تردید خلق مجدد و ایجاد انسان‌ها برای خداوند سهل و آسان‌تر است ولی بسیاری از افراد از قبول این موضوع غافل و ناآگاه‌اند. سپس خداوند در آیۀ ۵۹ می‌فرماید: نه کور و بینا یکی هستند و نه اهل ایمان و اهل کفر. مطمئناً وقوع قیامت و حشـر و حسابرسی حق است. مع‌هذا جمع زیادی از انسان‌ها به این اصل مؤمن نیستند.
توضیح آیات ۶۰ تا ۶۳: در این ۴ آیه رسول گرامی اسلام از سوی خداوند متعال می‌فرماید: دعا را مهم تلقی کنید از خداوند طلب دعا کنید زیرا خداوند علاقه‌مند است بندگان وی برای حل مشکلات خود از خالق و پروردگار خویش طلب دعا کنند. قطعاً خداوند به دعای بندگانش مشـروط به حفظ شرایط جواب مثبت خواهد داد. انشاءالله
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين
این مطلب را به اشتراک بگذارید
