روز سه شنبه مورخ ۵ / آذرماه/1398 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس چهارصد و بیستم تفسیر قرآن کریم ( درس اول تفسیر سوره مبارکه فصلت) با موضوع آیات ۱ الی۱۶ ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس چهارصد و بیستم
درس اول سوره مبارکه فصلت آیات ۱ الی ۱۶
*موضوع درس *
معرفی سورۀ فُصِّلَت:
این سورۀ مبارکه از سورههای مکی است منهای چند آیۀ آن. تعداد آیات آن ۵۴ آیه و نام سوره از کلمۀ فُصِّلَت در آیۀ ۳ این سوره گرفته شده است. این سوره چون در مکه نازل شده است، آیات آن بیشتـر در خصوص عقیده و جایگاه قرآن کریم و آفرینش آسمانها و زمین و تهدید مشـرکان مکه و سایر کافران و بحث قیامت و رستاخیز و موعظۀ گوناگون است. آخر سورۀ فصلت با بحث آفاقوانفس به اتمام میرسد.
1-تعـریف قــرآن کریم .
2-بحث مخـالفیـن قــرآن کـریم و استـدلال پوچ آنها .
3-بحث مأموریت رســول خـــدا (ص)
4-بحث عاقبت مؤمنان و نهایت کافران .
5-معرفی خداوند از طریق مخلوقاتش
6-هشدار شدید به مشـرکان و کافران مکه
** ترجمــه آیـــات**
حم ﴿ ۱ ﴾ حروف مقطعه است و قبلاً به عرض رساندهایم نزدیکترین مفهوم و معنا برای حروف مقطعه این است که قرآن کریم از این حروف تشکیل شده است.
تَنْزِیلٌ مِنَ الرَّحْمَنِ الرَّحِیمِ ﴿ ۲ ﴾ این قرآن کریم کتابی است از سوی خداوند رحمان و رحیم و صاحب برنامه و حکمت بر پیامبر اسلام (ص) نازل شده است.
کِتَابٌ فُصِّلَتْ آیَاتُهُ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لِقَوْمٍ یَعْلَمُونَ ﴿ ۳ ﴾ قرآن کریم کتابی است روشن با زبان عربی فصیح و احکام و معجزاتش با بلاغت و فصاحت خاصی برای آگاهان بیان شده است.
بَشِیرًا وَنَذِیرًا فَأَعْرَضَ أَکْثَرُهُمْ فَهُمْ لا یَسْمَعُونَ ﴿ ۴ ﴾ قرآن کریم کتابی است مؤمنین را به خیر و ثواب و پاداش خیر مژده میدهد و به کافران بیم و هشدار میدهد. معهذا اکثـر افراد جامعه به پیام قرآن و موعظۀ رسول خدا (ص) گوش نمیدهند و دعوت قرآن را اجابت نمیکنند.
وَقَالُوا قُلُوبُنَا فِی أَکِنَّةٍ مِمَّا تَدْعُونَا إِلَیْهِ وَفِی آذَانِنَا وَقْرٌ وَمِنْ بَیْنِنَا وَبَیْنِکَ حِجَابٌ فَاعْمَلْ إِنَّنَا عَامِلُونَ ﴿ ۵ ﴾ مشـرکان و کافران به پیامبر اسلام (ص) میگفتند: قلبهای ما در برابر دعوت شما و تذکرات قرآن مستور و بر آن حجابی پوشانده شده و گوشهای ما سنگینی میکند و حرفهای شمارا خوب نمیشنویم. در بین ما و شما حجاب و فاصله وجود دارد. تعلیم شما و فهم و استماع ما در دو وادی جداگانه هستند. کاری به ما نداشته باشید. (ما به راه خودمان و شما به راه خودت)
قُلْ إِنَّمَا أَنَا بَشَرٌ مِثْلُکُمْ یُوحَى إِلَیَّ أَنَّمَا إِلَهُکُمْ إِلَهٌ وَاحِدٌ فَاسْتَقِیمُوا إِلَیْهِ وَاسْتَغْفِرُوهُ وَوَیْلٌ لِلْمُشْرِکِینَ ﴿ ۶ ﴾ (ای محمد (ص)) بگو: من در جنس خلقت فردی هستم مثل شما. من هم انسان هستم با یک تفاوت که به من وحی شده است خالق آسمانها و زمین و تمامی موجودات پروردگاری است واحد و من مکلف شدهام تنها او را عبادت کنم و به شما هم میگویم به این پروردگار توجه کنید و طلب استغفار نمایید و تجدیدنظر کنید. اگر چنین نکنید بدبختی برای شما مشـرکان است.
الَّذِینَ لا یُؤْتُونَ الزَّکَاةَ وَهُمْ بِالآخِرَةِ هُمْ کَافِرُونَ ﴿ ۷ ﴾ مراد به مشـرکان کسانی هستند که اهل زکات و احسان نیستند و آخرت را منکرند.
إِنَّ الَّذِینَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ لَهُمْ أَجْرٌ غَیْرُ مَمْنُونٍ ﴿ ۸ ﴾ اما کسانی که اهل ایماناند و عمل صالح انجام میدهند، نزد خداوندِ غفور و رحیم به آنها پاداش مهم و دائم داده میشود.
قُلْ أَئِنَّكُمْ لَتَكْفُرُونَ بِالَّذِي خَلَقَ الْأَرْضَ فِي يَوْمَيْنِ وَتَجْعَلُونَ لَهُ أَنْدَادًا ذَلِكَ رَبُّ الْعَالَمِينَ ﴿ ۹ ﴾ (ای محمد (ص)) به مشـرکان مکه بگو؛ شماها در بیراهه زندگی میکنید کسی که زمین را با این عظمت در ۲ شبانهروز خلق کرده، بهجای پرستش او برایش رفیق و شریک قرار میدهید. او ربالعالمین و پروردگار جهانیان است.
وَجَعَلَ فِیهَا رَوَاسِیَ مِنْ فَوْقِهَا وَبَارَکَ فِیهَا وَقَدَّرَ فِیهَا أَقْوَاتَهَا فِی أَرْبَعَةِ أَیَّامٍ سَوَاءً لِلسَّائِلِینَ ﴿ ۱۰ ﴾ خداوند زمین را خلق کرده و کوههای عجیبی روی زمین قرار داده است. در زیرِ زمینی که خلق کرده است، چشمههای آب و در روی زمین باغات و زراعت قرار داده است و در مدت ۴ روز این زمین را به شیوهای که در جلو دید ماست برای انسانها خلق کرده تا در آن تمامی نیازهای انسان تأمین شود.
ثُمَّ اسْتَوَى إِلَى السَّمَاءِ وَهِیَ دُخَانٌ فَقَالَ لَهَا وَلِلأرْضِ اِئْتِیَا طَوْعًا أَوْ کَرْهًا قَالَتَا أَتَیْنَا طَائِعِینَ ﴿ ۱۱ ﴾ خداوند بعد از خلقت زمین شـروع به آفرینش آسمانها نموده درحالیکه بهصورت دود بود. آنگاه خداوند به آسمانها و زمین دستور داد به وجود آیید و در خدمت بشـر آماده شوید خواه بهصورت دلخواه یا اجبار. در جوابِ خداوند متعال، آسمان و زمین اعلام کردند مخلصانه و مطیعانه در خدمت هستیم.
فَقَضَاهُنَّ سَبْعَ سَمَاوَاتٍ فِی یَوْمَیْنِ وَأَوْحَى فِی کُلِّ سَمَاءٍ أَمْرَهَا وَزَیَّنَّا السَّمَاءَ الدُّنْیَا بِمَصَابِیحَ وَحِفْظًا ذَلِکَ تَقْدِیرُ الْعَزِیزِ الْعَلِیمِ ﴿ ۱۲ ﴾ خداوند تمامی دستوراتش را در خصوص آسمان اجرا کرد و در ۷ طبقه و در مدت ۲ روز آنرا آفرید و آماده کرد و در هر طبقه دستوری اجرا و برنامۀ خاص خود را صادر نمود و آسمان دنیا و روبروی زمین را با ستارگان و خورشید و ماه مزین کرد و از رخنۀ شیاطین آنها را حفظ فرمود. این امر و اقدام، نشانۀ قدرت خداوند علیم و باحکمت است.
فَإِنْ أَعْرَضُوا فَقُلْ أَنْذَرْتُکُمْ صَاعِقَةً مِثْلَ صَاعِقَةِ عَادٍ وَثَمُودَ ﴿ ۱۳ ﴾ (ای محمد (ص)) اگر کافران به دعوت شما جواب منفی دادند، به آنها بگو من شمارا به صاعقۀ شدیدی که قوم عاد و ثمود را از بین برد، هشدار میدهم. چنانچه تجدیدنظر نکنید، شما هم نابود میشوید.
إِذْ جَاءَتْهُمُ الرُّسُلُ مِنْ بَیْنِ أَیْدِیهِمْ وَمِنْ خَلْفِهِمْ أَلا تَعْبُدُوا إِلا اللَّهَ قَالُوا لَوْ شَاءَ رَبُّنَا لَأنْزَلَ مَلائِکَةً فَإِنَّا بِمَا أُرْسِلْتُمْ بِهِ کَافِرُونَ ﴿ ۱۴ ﴾ کار غلط و شیطانی قوم عاد و ثمود زمانی نتیجۀ منفی داد که رسولان ما نزد آنها رفتند بهصورت تامّ و همهجانبه آنها را به توحید و خداپرستی دعوت کردند. آنها گفتند: ما شمارا قبول نداریم اگر خدا میخواست نمایندۀ خود را پیش ما بفرستد، فرشتهای را اعزام میکرد. ما به هیچوجه شمارا قبول نداریم.
فَأَمَّا عَادٌ فَاسْتَکْبَرُوا فِی الأرْضِ بِغَیْرِ الْحَقِّ وَقَالُوا مَنْ أَشَدُّ مِنَّا قُوَّةً أَوَلَمْ یَرَوْا أَنَّ اللَّهَ الَّذِی خَلَقَهُمْ هُوَ أَشَدُّ مِنْهُمْ قُوَّةً وَکَانُوا بِآیَاتِنَا یَجْحَدُونَ ﴿ ۱۵ ﴾ قوم عاد منحرف بودند و روی زمین تکبـر کردند راه انحراف را در پیش گرفتند و از مسیر حق به بیراهه رفتند. کبـر و خودخواهی آنها بهجایی رسید اعلام کردند روی کرۀ زمین هیچکسی بهاندازۀ ما صاحب قوت و قدرت نیست. رسولان خدا آنها را به توحید دعوت کردند و گفتند: خدایی که شماها را خلق کرده قطعاً از شماها قدرت و قوتش بیشتـر است. معهذا آیات الهی را انکار میکردند.
فَأَرْسَلْنَا عَلَیْهِمْ رِیحًا صَرْصَرًا فِی أَیَّامٍ نَحِسَاتٍ لِنُذِیقَهُمْ عَذَابَ الْخِزْیِ فِی الْحَیَاةِ الدُّنْیَا وَلَعَذَابُ الآخِرَةِ أَخْزَى وَهُمْ لا یُنْصَرُونَ ﴿ ۱۶ ﴾ سـرانجام به تندباد شدیدی مأموریت دادیم (البته بادی سخت و سرد و آزاردهنده) و در روزهای شوم و غبارآلودی عذاب را بر آنها وارد کردیم و عذاب خوار و ذلیل کنندهای در دنیا بر آنان چشاندیم. قطعاً عذاب آخرت آنها شدیدتر خواهد بود. صاحبان اینچنین افکار غلط و غیر خدایی هرگز موفق نخواهند شد. مصلحت آنها توبه و تجدیدنظر است.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات ۱ تا ۵: در این ۵ آیه خداوند متعالِ صاحب قرآنکریم و نازل کنندۀ آن میفرماید: قرآن کریم از جانب خداوند رحمان و رحیم نازل شده و به پیام قرآن و اثرات مثبت قرآن کریم اشاره فرموده و رسول گرامی اسلام (ص) در تعریف قرآن کریم و مأموریت و اثرات آن برای مسلمانان میفرمایند: این کتاب آسمانی یک طرف آن در دست شماهاست و طرف دیگر آن در دست خداوند منان است. سعی کنید طرف خود را محکم بگیرید و رابطۀ خود را با خدای ربالعالمین قطع نکنید و به کافران منکر دین گوش ندهید تا هر آنچه در درون دارند، علیه قرآن و رسالت رسولالله (ص) بگویند و عاقبت و آخرت خود را خراب کنند و عذاب دوزخ را مستحق خود نمایند.
توضیح آیات ۶ تا ۱۰: در این ۵ آیه خداوند متعال به سفیـر و پیامبـرش میفـرماید: صابر و مستقیم باش، منــکران قرآنکریم و آخرت را نصیحت کن تجدیدنظــر کنند و خدایی که خالق آسمــانها و زمین است را پرستش نماینــد و برای وی شـریک قـرار ندهند.
توضیح آیات ۱۱ تا ۱۳: در این ۳ آیه خداوند متعال بحث خلقت آسمانها و زمین در ایام محدودی و صدور فرمان اداره و سـروسامان دادن به طبقات آسمانها و زمین را ذکر فرموده و به افراد منکر و جاهل هشدار داده است قدرت الهی را درک کنند و از اعمال زشت خود تجدیدنظر و توبه کنند تا مثل قوم عاد و ثمود گرفتار نشوند.
توضیح آیات ۱۴ تا ۱۶: در این ۳ آیۀ آخر درس، خداوند متعال بهصورت مختصـر به شـرححال و عناد قوم عاد و ثمود و نهایت قوم عاد اشاره فرموده است که شاید برای کافران مکه و مشـرکان مخالف رسولالله (ص) درس و عبـرتی باشد.
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين