روز سه شنبه مورخ ۲۶ / آذرماه/1398 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس چهارصد و بیستم سوم تفسیر قرآن کریم ( درس اول تفسیر سوره مبارکه شورا ) با موضوع آیات ۱ الی ۱۵ ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس چهارصد و بیستم وسوم
درس اول سوره مبارکه شورا آیات ۱ الی ۱۵
*موضوع درس *
1-معرفی سورۀ شورا .
2-بحث فرمان وحی و تجلیل از اهل توحید و هشدار به مشرکان.
3-بیان علت انحراف و اشتباه مشرکان و دعوت آن‌ها به پرستش خدای واحد.
4-دعوت اهل توحید به وحدت .
5-دعوت به استقامت و مقاومت در دین
«معرفی سورۀ شورا»
این سوره ۵۳ آیه دارد و در مکۀ مکرمه نازل شده و نام آن از واژۀ شورا در آیۀ ۳۸ گرفته شده است و مانند سایر سوره‌های مکی بحث آیات آن در خصوص توحید و رسالت و قرآن کریم و معاد است و بیش از سایر سوره‌ها به بحث وحی پیامبران الهی و توحید و قرآن کریم اشاره دارد؛ و در آخر سوره به یک سلسله موارد اخلاقی اشاره شده است.
** ترجمــه آیـــات**
حم ﴿ ۱ ﴾ عسق ﴿ ۲ ﴾ حاٰمیم عَینْ سین قاٰفْ از حروف مقطعه‌اند. بارها روی این حروف صحبت شده است. مفسرین برای حروف مقطعه معانی فراوانی کرده‌اند و بعضاً تا ۱۲ معنی را ذکر نمودهاند ازجمله: ۱- قرآن کریم از این حروف تشکیل شده ۲-این حروف رمز بین خداوند و سفیرش حضرت محمد (ص) هستند.
کَذَلِکَ یُوحِی إِلَیْکَ وَإِلَى الَّذِینَ مِنْ قَبْلِکَ اللَّهُ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ ﴿ ۳ ﴾ این روش و سنت خداوند عزیز و حکیم است به تو ای محمد (ص) و پیامبران قبل از تو آیات و پیام خود را وحی کرده است.
لَهُ مَا فِی السَّمَاوَاتِ وَمَا فِی الأرْضِ وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ ﴿ ۴ ﴾ هر آنچه در آسمان‌ها و زمین وجود دارد، از آن خداوند است و او بلندمرتبه و بزرگ است.
تَکَادُ السَّمَاوَاتُ یَتَفَطَّرْنَ مِنْ فَوْقِهِنَّ وَالْمَلائِکَةُ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَیَسْتَغْفِرُونَ لِمَنْ فِی الأرْضِ أَلا إِنَّ اللَّهَ هُوَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ ﴿ ۵ ﴾ نزدیک است طبقات آسمان‌ها از جهل و بیراهه رفتن و نسبت‌های ناروا به خداوند و گفتار کافران متلاشی و بر سر آن‌ها بیفتند و علی‌رغم جبهه‌گیری مشرکان مکه، فرشتگان مرتب و پیوسته مشغول حمد و تسبیح پروردگار خود هستند و برای ساکنان زمین طلب استغفار میکنند. بیدار و آگاه باشید خداوند بخشنده و مهربان است.
وَالَّذِینَ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَولِیَاءَ اللَّهُ حَفِیظٌ عَلَیْهِمْ وَمَا أَنْتَ عَلَیْهِمْ بِوَکِیلٍ ﴿ ۶ ﴾ کسانی که غیر از خدای رب‌العالمین را ولی و سرپرست و معبود خود قرار می‌دهند، سخت در اشتباه‌اند و خداوند تمامی اعمال و کردار آن‌ها را ضبط و ثبت می‌کند و در آخرت موردمحاسبه قرار می‌گیرند و شما ای محمد (ص) وکیل آن‌ها نیستید. آن‌ها را به توحید مجبور مکن. وظیفۀ شما فقط ابلاغ است.
وَکَذَلِکَ أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ قُرْآنًا عَرَبِیًّا لِتُنْذِرَ أُمَّ الْقُرَى وَمَنْ حَوْلَهَا وَتُنْذِرَ یَوْمَ الْجَمْعِ لا رَیْبَ فِیهِ فَرِیقٌ فِی الْجَنَّةِ وَفَرِیقٌ فِی السَّعِیرِ ﴿ ۷ ﴾ ما با برنامۀ حساب‌شده قرآن کریم را بر شما نازل کرده‌ایم تا به‌وسیلۀ آن اهل مکه و اطراف آن را انذار کنید و روز آخرت را به آن‌ها هشدار دهید و به آن‌ها بگویید وقوع قیامت حق است و واقع خواهد شد و درنهایت گروهی به بهشت خواهند رفت و گروهی به دوزخ.
وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَجَعَلَهُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً وَلَکِنْ یُدْخِلُ مَنْ یَشَاءُ فِی رَحْمَتِهِ وَالظَّالِمُونَ مَا لَهُمْ مِنْ وَلِیٍّ وَلا نَصِیرٍ ﴿ ۸ ﴾ اگر خداوند می‌خواست همۀ انسان‌های روی زمین را تبدیل به یک امت واحده میکرد و پیرو یک دین واحد قرار می‌داد؛ ولی خداوند انسان‌ها را آزاد خلق کرده و هرکسی راه خدا و توحید را انتخاب کند، خداوند او را در رحمت و بهشت خود قرار می‌دهد و هرکسی در مسیر ظلم و کفر حرکت کند، در آخرت دوست و همراهی نخواهد داشت.
أَمِ اتَّخَذُوا مِنْ دُونِهِ أَوْلِیَاءَ فَاللَّهُ هُوَ الْوَلِیُّ وَهُوَ یُحْیِی الْمَوْتَى وَهُوَ عَلَى کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ ﴿ ۹ ﴾ بعدازاین همه توضیح و استدلال، آیا کافران باز معتقدند باید غیر خدا را معبود خود قرار دهند؟ قطعاً در اشتباه هستند و معبود به‌حق واقعی الله رب‌العالمین است. او مردگان را زنده و بر تمامی اشیاء تواناست.
وَمَا اخْتَلَفْتُمْ فِیهِ مِنْ شَیْءٍ فَحُکْمُهُ إِلَى اللَّهِ ذَلِکُمُ اللَّهُ رَبِّی عَلَیْهِ تَوَکَّلْتُ وَإِلَیْهِ أُنِیبُ ﴿ ۱۰ ﴾ انسان‌ها در هر امر و مسئله و چیزی اختلاف پیدا کنند، شرح واقعیت و داروی حلش با خداست. خدای من صاحب قدرت و خالق انسان و زنده کننده بعد از مرگ است. به او توکل کرده‌ام و به‌سوی او بازمی‌گردم.
فَاطِرُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ جَعَلَ لَکُمْ مِنْ أَنْفُسِکُمْ أَزْوَاجًا وَمِنَ الأنْعَامِ أَزْوَاجًا یَذْرَؤُکُمْ فِیهِ لَیْسَ کَمِثْلِهِ شَیْءٌ وَهُوَ السَّمِیعُ الْبَصِیرُ ﴿ ۱۱ ﴾ او آفرینندۀ آسمان‌ها و زمین است و به سنت عالی خود، همراهان و رفیقانی برای مردان از جنس آن‌ها قرار داده تا تولید نسل کنند و باعزت و آرامش زندگی نمایند. خداوند مانند و شبیه ندارد و شنوا و بیناست.
لَهُ مَقَالِیدُ السَّمَاوَاتِ وَالأرْضِ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشَاءُ وَیَقْدِرُ إِنَّهُ بِکُلِّ شَیْءٍ عَلِیمٌ ﴿ ۱۲ ﴾ کلید و مدیریت و ادارۀ آسمان‌ها و زمین در قبضۀ قدرت اوست. به هرکس صلاح بداند رزق روزی او را فراهم و گسترش می‌دهد. او بر همۀ آنچه در شب و روز می‌گذرد آگاه است.
شَرَعَ لَکُمْ مِنَ الدِّینِ مَا وَصَّى بِهِ نُوحًا وَالَّذِی أَوْحَیْنَا إِلَیْکَ وَمَا وَصَّیْنَا بِهِ إِبْرَاهِیمَ وَمُوسَى وَعِیسَى أَنْ أَقِیمُوا الدِّینَ وَلا تَتَفَرَّقُوا فِیهِ کَبُرَ عَلَى الْمُشْرِکِینَ مَا تَدْعُوهُمْ إِلَیْهِ اللَّهُ یَجْتَبِی إِلَیْهِ مَنْ یَشَاءُ وَیَهْدِی إِلَیْهِ مَنْ یُنِیبُ ﴿ ۱۳ ﴾ خداوند برای شما آیین و منهج کامل و شاملی تشریح و تدوین فرموده است. این آیین توحیدی را قبلاً به نوح و ابراهیم و موسی و عیسی (علیهم‌السلام) توصیه و سفارش و بر اجرای آن امر نمودهام و به همۀ آن‌ها و شما ای محمد (ص) توصیه این است دین را در جامعه پیاده نمایید و در آن اختلاف و تفرقه نکنید. دفاع از دین و حفظ وحدت شما، برای مشرکین گران است و از شما ناراحت‌اند. خداوند از میان بندگانش هرکسی تمایل به خیر و سعادت و دین خدا داشته باشد، او را حمایت و سعادت خواهد داد و به مسیر درست هدایت خواهد کرد و درنهایت همه به‌سوی او بازمی‌گردید.
وَمَا تَفَرَّقُوا إِلا مِنْ بَعْدِ مَا جَاءَهُمُ الْعِلْمُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ وَلَوْلا کَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَبِّکَ إِلَى أَجَلٍ مُسَمًّى لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ وَإِنَّ الَّذِینَ أُورِثُوا الْکِتَابَ مِنْ بَعْدِهِمْ لَفِی شَکٍّ مِنْهُ مُرِیبٍ﴿ ۱۴ ﴾ افراد جامعه زمانی دچار تفرقه شدند، علم و آگاهی در میان آن‌ها حاکم شد و ایجاد تفرقه بین آن‌ها در اثر حسادت و انحراف از حق بود، این امر یک حکمت است از سوی خداوند که انسان‌ها باید در زندگی آزاد باشند و قطعاً در اثر انحرافی که پیش می‌آورند، خداوند با آن‌ها برخورد خواهد کرد و کسانی و نسل‌های بعدی که پس‌از این جمع ظهور میکنند و میداندار میشوند، نسبت به فکر گذشتگان و برنامه‌های الهی در شک و تردید خواهند بود.
فَلِذَلِکَ فَادْعُ وَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ وَلا تَتَّبِعْ أَهْوَاءَهُمْ وَقُلْ آمَنْتُ بِمَا أَنْزَلَ اللَّهُ مِنْ کِتَابٍ وَأُمِرْتُ لأعْدِلَ بَیْنَکُمُ اللَّهُ رَبُّنَا وَرَبُّکُمْ لَنَا أَعْمَالُنَا وَلَکُمْ أَعْمَالُکُمْ لا حُجَّةَ بَیْنَنَا وَبَیْنَکُمُ اللَّهُ یَجْمَعُ بَیْنَنَا وَإِلَیْهِ الْمَصِیرُ ﴿ ۱۵ ﴾ بعدازاین شرح و بیان شما ای محمد (ص)؛ از دعوت خود کوتاهی نکنید و به برنامۀ خود ادامه بدهید و روی مرام و فکر و برنامه‌ات استقامت داشته باشید و به هوی و هوس و شعار آن‌ها توجه نکنید. به‌صورت آشکار اعلام کن به آنچه خداوند نازل فرموده ایمان دارم و خداوند به من دستور داده به عدالت فی‌مابین شماها قضاوت کنم. الله پروردگار ما و شما است. نتیجۀ اعمال ما برای ماست و نتیجۀ اعمال شما برای شماست. دشمنی و خصومت شخصی بین ما و شما وجود ندارد. مخالفت ما با شما عقیدتی است و در قیامت خداوند همۀ ما را دورهم جمع می‌کند و در مقابل اعمالمان همۀ ما را محاکمه خواهد کرد.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات ۱ تا ۵: آیۀ یکم و دوم حروف مقطعه‌اند و ۷ سورۀ مؤمن، فصلت، شوری، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف با «حــم» شروع میشوند و در سورۀ شوری کلمۀ «عســق» هم اضافه شده است. بارها به مفهوم حروف مقطعه اشاره کرده‌ایم. دیگر نیاز به بیان شرح جدید نیست آیات ۳ و ۴ بحث وحی و قدرت الهی است. آیۀ ۵ تأسف و تأثر از برداشت و جهل کافران و مشرکان مکه است و کافران مکه تا حدی این جهل و مخالفت را ادامه می‌دهند نزدیک است آسمان‌ها و زمین از جهل و نسبت‌های ناروای آنان شق شوند و قطعات آسمان بر سر آن‌ها بیفتد.
توضیح آیات ۶ تا ۸: در این ۳ آیه خداوند متعال به ۳ نکته اشاره فرموده است.
۱-به پیامبر اسلام توصیه شده به خاطر اشتباه و انحراف و انتخاب راه شیطانی مشرکان، زیاد ناراحت نباشد و از ابلاغ و دعوت کوتاهی نکند و بقیۀ امورات را به خدا محول نماید.
۲-قرآن را نازل کرده‌ایم برای انذار و ارشاد و تبلیغ. پس ای محمد (ص) اهل مکه و اطراف آن را تا حدی که برایت ممکن است انذار کن و مردم آزادند راه خود را انتخاب کنند. قطعاً جمعی راه بهشت و گروهی راه دوزخ را انتخاب میکنند.
۳-مردم در انتخاب راه آزادند. خداوند در توان دارد همۀ امت‌ها را یکی کند و در زیر یک چتر و دین قرار دهد ولی صلاح و حکمت خداوند مقتضی این است مردم خود راه دلخواهشان را انتخاب کنند.
توضیح آیات ۸ تا ۱۲: در این ۵ آیه به ۲ اصل مهم اشاره شده است.۱-خداوند ولی و سرپرست و حاکم مطلق جهان است. ۲-انتخاب غیر خدای رب‌العالمین به‌عنوان معبود عملی مردود و انتخابی باطل و راهی اشتباه و غیرعاقلانه است.
توضیح آیات ۱۳ و ۱۴: در این ۲ آیه خداوند متعال به پیامبر اسلام (ص) می‌فرماید: آیین اسلام عصارۀ همۀ ادیان و آیین‌هاست و قبل از شما به حضرات نوح و ابراهیم و موسی و عیسی (علیهم‌السلام) آیین زندگی عطا کرده‌ایم و به آن‌ها دستور اقامۀ آن را داده‌ایم و امر کرده‌ایم در دین وحدت داشته باشند و تفرقه در دین ایجاد نکنند و در آیۀ ۱۴ می‌فرماید: ریشۀ تمامی تفرقهها و اختلافات در حسادت و دنیاطلبی عالمان و دانشمندان دنیاپرست و عوام متعصب بوده و هست.
توضیح آیۀ ۱۵: در این آیه به رسول خدا (به پیروی از آن بزرگوار) به امتش امر شده دعوت به دین و مقاومت در مقابل دشمنان و استقامت را سرلوحۀ کار روزانۀ خود قرار دهد. جهل جاهلان و هوی و هوس افراد مریض الحال و هیاهوی کافران و مانور دشمنان باعث دلسردی شماها نشود. «وَاسْتَقِمْ کَمَا أُمِرْتَ» آن‌گونه مأمور هستید استقامت داشته باشید و به خدا توکل کنید و از دین اسلام پاسداری نمایید.
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين
این مطلب را به اشتراک بگذارید
