روز سه شنبه مورخ ۸ / بهمن ماه /1398 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس چهارصد و بیستم و هشتم تفسیر قرآن کریم ( درس سوم تفسیر سوره مبارکه زخرف) با موضوع آیات ۴۶ الی ۶۶ ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس چهارصد و بیستم و هشتم
درس سوم سوره مبارکه زخرف آیات ۴۶ الی ۶۶
*موضوع درس *
1-اشــاره به بخش کوتاهی از حیــات حضـرت موسی (ع) .
2-شیطنتهای فــرعون در برابر بــرنامۀ حضــرت موسی (ع).
3-نهایت قوم فرعون و انتقام خداوند از فرعون .
4-تجلیل از حضـرت عیسی (ع) و برنامۀ وی و بحث اختلاف بنیاسرائیل.
** ترجمــه آیـــات**
وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا مُوسَى بِآیَاتِنَا إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ فَقَالَ إِنِّی رَسُولُ رَبِّ الْعَالَمِینَ ﴿ ۴۶ ﴾ ما موسی بن عمـران (ع) را با برنامه و آیات و دستورات روشنِ خود نزد فـرعون فرستادیم تا او را به توحیــد وایمان به آخرت دعوت کند. موسی فرمود: من فرستادۀ خداوند متعال و ربّالعالمین هستم.
فَلَمَّا جَاءَهُمْ بِآیَاتِنَا إِذَا هُمْ مِنْهَا یَضْحَکُونَ ﴿ ۴۷ ﴾ زمانی موسی (ع) برنامۀ خود را برای آنها تشـریح کرد، شــروع به خنـده و شوخی کردند.
وَمَا نُرِیهِمْ مِنْ آیَةٍ إِلاّ هِیَ أَکْبَرُ مِنْ أُخْتِهَا وَأَخَذْنَاهُمْ بِالْعَذَابِ لَعَلَّهُمْ یَرْجِعُونَ ﴿ ۴۸ ﴾ ما از طریق فرستادۀ خود برنامههایمان را یکی بعـد از دیگری به جهت ارشاد و دعوت فرعونیـان فرستادیم. برنامۀ دوّمی از اولی و سوّمی از دومی قویتر بودند. فـرعونیان به برنامۀ خداوند توجه نکردند و ما آنها را دچار عذاب موقّت کردیم شاید بیــدار شـوند و فکر کنند.
وَقَالُوا یَا أَیُّهَا السَّاحِرُ ادْعُ لَنَا رَبَّکَ بِمَا عَهِدَ عِنْدَکَ إِنَّنَا لَمُهْتَدُونَ ﴿ ۴۹ ﴾ این کافران لجوج و جاهـل زمانی عذاب الهی را مشاهده کردند، خطاب به موسی گفتند: ای ســاحر؛ به خدایت بگو ما آمادهایم برنامۀ خدا را قبــول کنیم. ما را از این عذاب و سختی نجات دهـد.
فَلَمَّا کَشَفْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ إِذَا هُمْ یَنْکُثُونَ ﴿ ۵۰ ﴾ ولی زمانی عذاب را برطرف کردیم و آرامش را دیدند، دوباره شـروع به تخلّف و عصیان و پیمانشکنی کردند.
وَنَادَى فِرْعَوْنُ فِی قَوْمِهِ قَالَ یَا قَوْمِ أَلَیْسَ لِی مُلْکُ مِصْرَ وَهَذِهِ الأنْهَارُ تَجْرِی مِنْ تَحْتِی أَفَلا تُبْصِرُونَ ﴿ ۵۱ ﴾ یک روز فرعون خطاب به قومش گفت و به آنها ندا زد؛ ای قوم و عشیرۀ من، همـۀ شما مرا میشناسیــد. از شما سؤالی دارم. آیا حکومت و قدرت مصـر در دست من نیست؟ مگر این نهـرها و آبهای روان به دستور من در جریان نیستند؟ مگر شما همۀ اینها را با چشم خود نمیبینیـد؟
أَمْ أَنَا خَیْرٌ مِنْ هَذَا الَّذِی هُوَ مَهِینٌ وَلا یَکَادُ یُبِینُ ﴿ ۵۲ ﴾ مگر من بهتـر از این فرد (موسی) نیستم؟ همۀ قدرتها در قبضۀ قدرت من است. او هیچی ندارد و حتی در تکلّم و صحبت کردن مشکل دارد. پس چگـونه میگویـد من رســول خدا هستم؟
فَلَوْلا أُلْقِیَ عَلَیْهِ أَسْوِرَةٌ مِنْ ذَهَبٍ أَوْ جَاءَ مَعَهُ الْمَلائِکَةُ مُقْتَرِنِینَ ﴿ ۵۳ ﴾ اگر پیامبـر است چرا دستبند طلایی ندارد؟ چرا فــرشتگان او را همراهی نمیکنند تا در هرجایی صحبت میکند او را تأیید نماینــد؟
فَاسْتَخَفَّ قَوْمَهُ فَأَطَاعُوهُ إِنَّهُمْ کَانُوا قَوْمًا فَاسِقِینَ ﴿ ۵۴ ﴾ فــرعون با قدرت و حُکم ظالمانۀ خود، ملت مصـر را مطیـع خود کرده بود و او را اطاعت و در راه باطل و غیرتوحیــدی حرکت و زندگی میکردند. چون قومی فاسق و طالب شــرّ و ظلم بودند.
فَلَمَّا آسَفُونَا انْتَقَمْنَا مِنْهُمْ فَأَغْرَقْنَاهُمْ أَجْمَعِینَ ﴿ ۵۵ ﴾ بعد از جُهـد و زحمت و دعوت مستمر موسی (ع)، قوم فرعون هرروز بدتر میشــدند و حاضـر به پیروی از نمایندۀ ما نشدند. کاملاً مستحق برخورد بودند و ما هم از آنان انتقام گرفتیم و آنها را دررود نیــل غرق کردیم.
فَجَعَلْنَاهُمْ سَلَفًا وَمَثَلاً لِلآخِرِینَ ﴿ ۵۶ ﴾ ما آنها را پیشگامانی در انتقام و عذاب خود قــراردادیم تا برای نسـلهای آینده درس و عبـرت باشد که هر کس در برابر برنامۀ رســولان و امر خدا مقابله و ایستادگی نماید، ماننــد قوم فــرعون مورد غضب و انتقام الهی قرار میگیــرد.
وَلَمَّا ضُرِبَ ابْنُ مَرْیَمَ مَثَلا إِذَا قَوْمُکَ مِنْهُ یَصِدُّونَ ﴿ ۵۷ ﴾ زمانی رسول خدا (ص) در حین مجادله با ســران کافر قریش چون ولید بن مغیره و غیــره در خصوص نهایت شـرک و بتپرستی صحبت میکرد و نام حضرت عیسی (ع) را به زبان آوردند، حاضـرین شـروع به فــریاد و هیاهو کردند.
وَقَالُوا أَآلِهَتُنَا خَیْرٌ أَمْ هُوَ مَا ضَرَبُوهُ لَکَ إِلاّ جَدَلا بَلْ هُمْ قَوْمٌ خَصِمُونَ ﴿ ۵۸ ﴾ و گفتند: اگر قرار است معبودان ما (بتها) باطل باشند، پس مسیر عیسی هم باطل است. ای محمــد (ص) به حرفهای اینها گوش ندهید. اینها هدفشان جدال و مخالفت و خصومت با برنامۀ خداست.
إِنْ هُوَ إِلاّ عَبْدٌ أَنْعَمْنَا عَلَیْهِ وَجَعَلْنَاهُ مَثَلاً لِبَنیإِسْرائیِلَ ﴿ ۵۹ ﴾ عیسی بن مریم (ع) عبد و رســول و پیامبــر من بود. ما نعمت خود را بر وی ارزانی نمودیم و او را الگو و اســوه برای بنیاســرائیل و بشـریت قراردادیم.
وَلَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَا مِنْکُمْ مَلائِکَةً فِی الأرْضِ یَخْلُفُونَ ﴿ ۶۰ ﴾ قدرت و توانِ ما، لا یحصی و غیر محدود است. اگر بخواهیـم و اراده کنیم، میتوانیــم شماها را نابود و بهجای شما، فرشتگان را مستقر نماییــم.
وَإِنَّهُ لَعِلْمٌ لِلسَّاعَةِ فَلا تَمْتَرُنَّ بِهَا وَاتَّبِعُونِ هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ ﴿ ۶۱ ﴾ او (عیسی (ع)) بلندمرتبه است. در آخر زمان ظهــور و نزولش نشانۀ قیامت است و هر گز در آن تردید و شک نکنید. از من خاتم انبیا پیروی کنید. راه من راه درست و صــراط مستقیم است.
وَلا یَصُدَّنَّکُمُ الشَّیْطَانُ إِنَّهُ لَکُمْ عَدُوٌّ مُبِینٌ ﴿ ۶۲ ﴾ ای بنـدگان خدا؛ شیطان دشمن شماست. شمارا فریب ندهد. در زندگی هشیار شیطان باشیـد.
وَلَمَّا جَاءَ عِیسَىٰ بِالْبَیِّنَاتِ قَالَ قَدْ جِئْتُکُمْ بِالْحِکْمَةِ وَلِأُبَیِّنَ لَکُمْ بَعْضَ الَّذِی تَخْتَلِفُونَ فِیهِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَطِیعُونِ ﴿ ۶۳ ﴾ زمانی عیسی مسیح (ع) به جهت راهنمایی و ارشاد قوم بنیاسـرائیل با برنامۀ خاصی مبعوث شد، به آنها گفت: ای مردم؛ من با برنامۀ خاصّ و ویژهای و با علم و حکمت از سوی خداوند مأمور هستم تا حقایق را برای شما بیان و روشن کنــم. تقوای خداوند را رعایت و از برنامههای من پیروی کنیـد.
إِنَّ اللَّهَ هُوَ رَبِّی وَرَبُّکُمْ فَاعْبُدُوهُ هَذَا صِرَاطٌ مُسْتَقِیمٌ ﴿ ۶۴ ﴾ الله ربالعالمین پروردگار من و شماست. فقط او را عبادت کنید. راه من طریق مستقیم و راه راست است.
فَاخْتَلَفَ الأَحْزَابُ مِنْ بَیْنِهِمْ فَوَیْلٌ لِلَّذِینَ ظَلَمُوا مِنْ عَذَابِ یَوْمٍ أَلِیمٍ ﴿ ۶۵ ﴾ بعد از اعزام (عیسی (ع)) اختلاف و نزاع و چنددستـگی در میان بنیاسـرائیل پیش آمد. اکثـر آنها در برابر برنامۀ خداوند و رسالت عیسی (ع) ایستادند و به خود ظلم کردند. برای این افرادِ منحرف و مخالف برنامۀ خدا و رسول، عذاب سختی آماده شده است.
هَلْ یَنْظُرُونَ إِلاّ السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِیَهُمْ بَغْتَةً وَهُمْ لا یَشْعُرُونَ ﴿ ۶۶ ﴾ با اینهمه اختلاف و حرکت در طریق انحراف و اینهمه افتـرا و تهمت، باز انتظار ندارند که مرگ و قیامت بر آنها ورود کنــد و آنها را غافلگیر و به اختلاف آنها رسیدگی شـود. قطعاً این امر تحقق خواهـد یافت.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات ۴۶ تا ۵۶: در این ۱۱ آیه خــداوند حکیم و کریم نکاتی را به پیامبر عظیـمالشأن اسلام (ص) و قوم قریش و امت آن بزرگوار یادآوری فرموده شــاید برای رســول خدا (ص) دلگرمی و برای قریشیانِ منــکرِ رسالت، تذکر و برای امت حضـرت خاتم (ص) عبـرت شوند. ازجمله:
۱-تنها مخالفت با رسولان مربوط به عصر و قوم خاصی نبوده است. هرگاه خداوند رسولی را مبعوث فرموده گروههایی با وی مخالفت کردهاند. مثلاً حضرت موسی (ع) را برای دعوت و ارشاد فرعون مصر و قومش با دلیل و برهان و برنامۀ کامل مبعوث کردیم. فرعون و قومش به او خندیدند و برنامهاش را به شوخی گرفتند و او را ساحر معرفی نمودند.
۲-فرعون دعوت موسی (ع) را خیلی سبُک تلقی کرد. غرور و استبـداد و ازخودراضی بودن و اطاعتِ بهظاهر مخلصانۀ قومش، او را بهجایی رسانده بود که میگفت همهچیز حتی جریان آبها و رودهای مصـر در اختیار اوست و بدون شرم میگفت: «انا ربکم الاعلی» من خداوند بلندمرتبۀ شما هستم.
۳-سنّت الله بر این قاعده است؛ خداوند به ظالمان و عاصیان و افرادِ منحرف از راهِ انبیاء تا مدتزمانی مهلت میدهد. چنانچه ظلم و استبداد و عصیان اجتماعی و فساد سران و انحراف حاکمیت به اوج برسد و تذکرات اثرگذار نباشد، خداوند از آنها انتقام خواهد گرفت. به فرمودۀ قرآن کریم «فَلَمَّا آسَفُونَا انْتَقَمْنَا مِنْهُمْ» زمانی تذکرات ما نادیده گرفته شد و ملتها قولاً و عملاً در مسیر شیطان حرکت میکردند، از آنها انتقام گرفتیم و میگیریم همچنان که فرعون و قومش را غرق کردیم.
توضیح آیات ۵۷ تا ۶۶: در این ۱۰ آیه خداوند متعـال از پیامبــر بزرگوارش حضـرت عیسی بن مریم (ع) دفاع کرده و از وی تجلیل فرموده و او را بلندمرتبه و ظهور و نزول وی را از علائم قیامت معرفی کرده است. سپس به بنیآدم هشدار و تذکر داده است هوشیار شیطان باشند آنها را فریب ندهد.
آنگاه به بخشی از مأموریت حضـرت عیسی (ع) اشاره فــرموده که با برنامۀ آسمانی و با کتاب و معجــزه و حکمت شـروع به دعوت مردم کرد. گروهی به او ایمـان آوردند و بعضی با وی مخـالفت کردند و جمعی از دوستــان وی تندروی نمودند و او را خــدا و فرزند خــدا و یکی از ۳ خــدایان معرفی کردند. اول الله ربالعــالمین دوم مــریم عــذراء و سـوم عیسی مسیح (ع). خداوند به این افرادِ منحرف و مشـرک و بهتمامی بندگان اشتبــاهکار هشدار داده که عنقریب قیامت خواهد آمد و به این اختلافات رسیــدگی و اهل حق و طرفـداران باطل به جامعه معرفی خواهنــد شد. صلاح در تجدیدنظر و بازگشت به خدا و رسول (ص) است.
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين