روز سه شنبه مورخ 24/بهمن/1396 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس سیصد وهفتاد و هفتم تفسیر قرآن کریم ( درس سوم تفسیر سوره مبارکه روم ) با موضوع آیات 33 الی 45 ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس سیصد وهفتاد و هفتم
درس سوم سوره مبارکه روم آیات 33 الی 45
*موضوع درس *
1- بحث و بیان طبیعت بعضی از انسانها.
۲-بحث توحید و ربوبیت خداوند .
3-سرچشمۀ همۀ فسادها عاملش خود انسانها هستند .
4- فلسفۀ گشتوگذار در زمین
** ترجمــه آیـــات**
وَإِذَا مَسَّ النَّاسَ ضُرٌّ دَعَوْا رَبَّهُمْ مُنِيبِينَ إِلَيْهِ ثُمَّ إِذَا أَذَاقَهُمْ مِنْهُ رَحْمَةً إِذَا فَرِيقٌ مِنْهُمْ بِرَبِّهِمْ يُشْرِكُونَ ﴿33﴾
بعضی انسانها طبیعت عجیبی دارند. در وقت ناراحتی و سختی شروع به دعا و التجا و استغفار میکنند و خود را مخلص و مطیع نشان میدهند و بهمحض خلاص و نجات از سختی و ناراحتی و محنت، تغییر فکر و چهره و روش میدهند و شروع به کفران نعمت و ظلم و بی امری خداوند مینمایند.
لِيَكْفُرُوا بِمَا آتَيْنَاهُمْ فَتَمَتَّعُوا فَسَوْفَ تَعْلَمُونَ ﴿34﴾
ای محمد (ص) از این روش و برخورد، عصبانی و ناراحت مباش.) بگذار هر کاری را که میخواهند، انجام دهند و از نعمتهای خداوند بهره گیرند و چهار روز، زندگی غافلانه نمایند. در آینده سرنوشت و مسیر خود را خواهند دید.
أَمْ أَنْزَلْنَا عَلَيْهِمْ سُلْطَانًا فَهُوَ يَتَكَلَّمُ بِمَا كَانُوا بِهِ يُشْرِكُونَ ﴿35﴾
اینان تصورشان این است که ما کسی را نزد آنها فرستادهایم و در شیوۀ بتپرستی، آنها را توجیه و تأیید کرده است.
وَإِذَا أَذَقْنَا النَّاسَ رَحْمَةً فَرِحُوا بِهَا وَإِنْ تُصِبْهُمْ سَيِّئَةٌ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيهِمْ إِذَا هُمْ يَقْنَطُونَ ﴿36﴾
گروه دیگری از انسانها زمانی از جانب ما خیر و رحمتی برسد خوشحال و مسرور میشوند و اگر به سبب اعمال خود دچار آزار و مصیبت و خسارتی شوند، مأیوس و نومید میگردند.
أَوَلَمْ يَرَوْا أَنَّ اللَّهَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ لِقَوْمٍ يُؤْمِنُونَ ﴿37﴾
آیا این افراد کمظرفیت نمیدانند که رزاق و مربی اصلی خداوند است و خدا به هرکسی بخواهد بهصورت گسترده روزی و صحت و عزت میدهد و به کسانی که شایسته نیستند به حدّ کمتری رزق و روزی میهد؟ و این امر از نشانۀ عظمت و حکمت خداوند برای است برای تمامی اهل ایمان.
فَآتِ ذَا الْقُرْبَى حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ ذَلِكَ خَيْرٌ لِلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ وَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ ﴿38﴾
پس ای محمد (ص) خود و امتت سعی کنید در زندگی حقوق نزدیکان و فقرا و مساکین و مسافرین را رعایت و ادا کنید. این روش خیر و سعادت است برای اهل ایمانی که هدفشان کسب رضایت خداوند باشد و چنین افرادی از رستگاراناند.
وَمَا آتَيْتُمْ مِنْ رِبًا لِيَرْبُوَ فِي أَمْوَالِ النَّاسِ فَلَا يَرْبُو عِنْدَ اللَّهِ وَمَا آتَيْتُمْ مِنْ زَكَاةٍ تُرِيدُونَ وَجْهَ اللَّهِ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُضْعِفُونَ ﴿39﴾
در اسلام انفاق و بخشش دو بخش است. قسمت اول انفاق و بخشش بهقصد کسب مال و ثروت بیشتر در دنیا مانند رشوه و رباخواری و پرداخت مال به جهت مساعدت غیر مشروع است. قسمت دوم احسانی است بهقصد کسب رضایت الهی و کمک به فقرا و محتاجان. خداوند بخش اول را حرام و غیرمفید و بخش دوم را پسند و سبب اجر بیشتر معرفی کرده است.
اللَّهُ الَّذِي خَلَقَكُمْ ثُمَّ رَزَقَكُمْ ثُمَّ يُمِيتُكُمْ ثُمَّ يُحْيِيكُمْ هَلْ مِنْ شُرَكَائِكُمْ مَنْ يَفْعَلُ مِنْ ذَلِكُمْ مِنْ شَيْءٍ سُبْحَانَهُ وَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ ﴿40﴾
(در این آیه خداوند به خالقیت و ربوبیت خود اشاره نموده است و میفرماید:) خداوند شمارا خلق کرده و به شما رزق و روزی میدهد و سپس شمارا میمیراند و آنگاه زنده میکند. با این وصف آیا رواست سنگ و چوب را بهعنوان شریک خدا قرار بدهید و آن را ناآگاهانه پرستش کنید؟ این معبودان باطل توانایی خلق و روزی و حیات و ممات را دارند؟ خداوند منزه از شریک و رفیق است.
ظَهَرَ الْفَسَادُ فِي الْبَرِّ وَالْبَحْرِ بِمَا كَسَبَتْ أَيْدِي النَّاسِ لِيُذِيقَهُمْ بَعْضَ الَّذِي عَمِلُوا لَعَلَّهُمْ يَرْجِعُونَ ﴿41﴾
فساد در دریا و خشکی درنتیجۀ اعمال بد انسانها آشکار و ظاهر شده و مردم دارند آثار و درد آن را تحمل میکنند و خدا میخواهد و راضی است این آزار و زحمت را مردم تحمل کنند شاید بیدار شوند.
قُلْ سِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَانْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلُ كَانَ أَكْثَرُهُمْ مُشْرِكِينَ ﴿42﴾
ای محمد (ص) به مشرکین بگو در زمین سیر و گشت کنند و بهدقت بنگرند نهایت سایر اقوامی که قبل از آنها زیستهاند به کجا منتهی شده و این اقوام اکثرشان مشرک بودهاند و با عاقبت مصیبت باری رفتهاند. نهایت مشرکان مکه همین است.
فَأَقِمْ وَجْهَكَ لِلدِّينِ الْقَيِّمِ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ يَوْمٌ لَا مَرَدَّ لَهُ مِنَ اللَّهِ يَوْمَئِذٍ يَصَّدَّعُونَ ﴿43﴾
شما از هیاهوی کافران واهمه نداشته باشید. به خدا توجه و توکل کنید و از آئین مستقیم اسلام پیروی نمایید قبل از اینکه روزی بیاید که جای دفاعی برای شما نباشد. در آن روز حساس انسانها متفرق میشوند. تنها کسی موفق است که در دنیا با ایمان و عمل صالح زیسته است.
مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ ﴿44﴾
هر کس کافر است، کفرش به زیان خودش است و هر کس مؤمن و صالح است، نتیجۀ عملش به نفع اوست. اینهمه ارشاد و نصیحت به این دلیل است شاید تجدیدنظر کنید و خود را از آتش دوزخ نجات دهید.
لِيَجْزِيَ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ مِنْ فَضْلِهِ إِنَّهُ لَا يُحِبُّ الْكَافِرِينَ ﴿45﴾
آخرین پیام در این باب این است خداوند کسانی را که ایمان آورده و در دنیا عمل صالح انجام دادهاند، به فضل و کرمش به آنها پاداش شایسته میدهد و خداوند کافران را دوست ندارد.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیات 33 تا 36: در این ۴ آیه خداوند متعال وضعیت و احوال بعضی از کافران و انسانهای ضعیف الأیمان را تشریح و بیان فرموده است. با این توضیح کسانی هستند زمانی با درد و زحمت و مشکلات روبهرو میشوند به خدا رجوع و شروع به دعا و استغفار میکنند و بهمحض نجات و دفع مشکل در زندگی به همان حالت و وضعیت کفر و عصیان برمیگردند و اگر نعمت و رحمتی را در زندگی خود مشاهده کنند، خوشحال و مسرور میشوند و بهمحض گرفتاری حتی اگر خیلی ساده باشد، مأیوس و ناامید میگردند. اسلام پیروان واقعی خود را تعلیم میدهد در وقت سختی صابر و امیدوار باشند و در وقت دستیابی به نعمت و رحمت الهی به شکر و اطاعت و اخلاص خود را مجهز نمایند.
توضیح آیات 37 تا 40: در این ۴ آیه خداوند متعال بحث توحید در ربوبیت را آورده است و بهصورت صریح میفرماید: رازق و تقدیر و تنظیمکنندۀ رزق و روزی و سرنوشت شما خداست. (ای محمد خود و امتت صلۀ رحم را بهجای بیاورید و حقوق افراد غریب و مسکین و فقیر و مسافر را به شیوۀ پسند انجام دهید.) این امر از خصلت مردان خدا و اهل رستگاری است. سپس هشدار میدهد که اموال خود را در مسیر رباخواری و رشوه و اجرای ناحق هزینه نکنید و از خدایی که شمارا خلق کرده و رزق و روزی و حیات و مرگ و زنده کردن در قبضۀ قدرت اوست، غافل نباشید و دنبال شرک و خرافات و باطل نروید.
توضیح آیات 41 تا 45: در آیۀ ۴۱ خداوند متعال تمامی فساد روی زمین و حتی دریا و خشکی را به انسانها منتسب کرده و میفرماید: هرچه فساد و ظلم و تجاوز و گرانی و بیکاری در جامعه است، ریشۀ آن در عمل انسانهاست. چون انسان خود عامل مشکلات جامعه است. خداوند در دفع و رفع مشکلاتی که انسانها ساختهاند، عجلهای ندارد. شاید افراد جامعه بیدار شوند و ظلم نکنند یا جلو ظلم و فساد را بگیرند. خداوند در آیات آخر درس، بنیآدم را به سفر و گشت در زمین به جهت درس و عبرت دعوت و امر فرموده است شاید با دیدن آثار قدرتمندانِ به زیرخاک رفته، عبرت بگیرند و درنهایت خداوند رحمان و رحیم میفرماید: من شماها را دوست دارم. عبد و مخلوق من هستید. ناراحت هستم نوعی عمل کنید به دوزخ بروید. خوشحالم ربانی و صالح و مطیع و بهشتی باشید و اینهمه نصیحت و ارشاد و جدال برای این است رحمانی باشید نه شیطانی. «مَنْ كَفَرَ فَعَلَيْهِ كُفْرُهُ وَمَنْ عَمِلَ صَالِحًا فَلِأَنْفُسِهِمْ يَمْهَدُونَ»
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين