روز سه شنبه مورخ 19/ آذر /1392در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملا قادر قادری در مسجد قباء پاوه درس دویست و چهلم تفسیر قرآن کریم (درس یازدهم تفسیر سوره مبارکه هود) با موضوع آیات 113 الي 123 ارائه شد.

در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهي درج شده است.

کـــلاس تفسیــــر قــرآن کــــریـــم توسط حاج ماموستا ملا قادر قادري

درس دویست و چهلم

درس یازدهم سوره مبارکه هود آیات 113 الی 123

** موضوع درس **

1- تکیه بر ظالمان ممنوع و امید به دشمنان دین خسارت است

2- نماز و صبر دو قرص مسکن در آرامش روح و روان هستند

3- بقاء جامعه در گرو وجود مصلحان جامعه است

4- اختلاف نظر بین بنی آدم یک سنت الهی است.

* ترجـــمه آيـــات *

وَلَا تَرْكَنُوا إِلَى الَّذِينَ ظَلَمُوا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ وَمَا لَكُمْ مِنْ دُونِ اللَّهِ مِنْ أَوْلِيَاءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُونَ﴿113﴾

به جانب ظالمان گرایش پیدا نکنید و به ستمکاران تکیه ننمایید که باعث می شود ترکش آتش و عذاب آنها به شما هم اصابت کند و در وقت نزول عذاب الهی جز خدا ناصر و سرپرست و فریادرسی نخواهید داشت و کسی شما را نصرت نخواهد داد.

وَأَقِمِ الصَّلَاةَ طَرَفَيِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِنَ اللَّيْلِ ۚ إِنَّ الْحَسَنَاتِ يُذْهِبْنَ السَّيِّئَاتِ ۚ ذَٰلِكَ ذِكْرَىٰ لِلذَّاكِرِينَ﴿114﴾

در دو طرف روز « اول صبح و اول شب» نماز را به پا دار چرا که حسنات ، سیئات را از بین می برد این امر تذکر و یادآوری است به کسانی که چشم بینا، گوش شنوا و قلب بیدار دارند.

وَاصْبِرْ فَإِنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُحْسِنِينَ﴿115﴾

در زندگی و در برابر مشکلات روزانه صابر و شکیبا باش خداوند پاداش اهل احسان را ضایع نخواهد کرد.

فَلَوْلَا كَانَ مِنَ الْقُرُونِ مِنْ قَبْلِكُمْ أُولُو بَقِيَّةٍ يَنْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِي الْأَرْضِ إِلَّا قَلِيلًا مِمَّنْ أَنْجَيْنَا مِنْهُمْ ۗ وَاتَّبَعَ الَّذِينَ ظَلَمُوا مَا أُتْرِفُوا فِيهِ وَكَانُوا مُجْرِمِينَ﴿116﴾

چرا در قرون گذشته و در میان اقوام پیشین و قبل از شما افراد صاحب فکر و دانشمند و دلسوزی نبودند که افراد جامعه را به خیر و صلاح دعوت و از فساد در زمین برحذر دارند همیشه جمع قلیلی مصلح بوده اند که ما هم آنان را نجات دادیم و مابقیه به دنبال رفاه و تنعّم و انحراف و لذایذ غیر مشروع و گناه بودند و با خلافکاری زیستند.

وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِيُهْلِكَ الْقُرَىٰ بِظُلْمٍ وَأَهْلُهَا مُصْلِحُونَ﴿117﴾

ای محمد(ص) شیوه و روش و عمل پروردگارت هیچگاه این چنین نبوده است شهر و روستاهایی را ویران و مردمانی را ( به خاطر عقیده) نابود کنیم در صورتیکه جمعی از مردمش در راستای اصلاح دیار خود قدم بردارند.

وَلَوْ شَاءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ أُمَّةً وَاحِدَةً ۖ وَلَا يَزَالُونَ مُخْتَلِفِينَ﴿118﴾

اگر پروردگارت می خواست قطعاً تمام بنی آدم را یک امت متحد و هماهنگ قرار می داد ولی چون بنی آدم در انتخاب راه و فکر آزادند پیوسته با هم در تصمیم گیری متفاوت بوده و اختلاف نظر دارند.

إِلَّا مَنْ رَحِمَ رَبُّكَ ۚ وَلِذَٰلِكَ خَلَقَهُمْ ۗ وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمْلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ أَجْمَعِينَ﴿119﴾

(اختلاف یک امر طبیعی است) مگر کسانی که مورد رحمت خدا قرار گرفته باشند و در مسیر توحید و خداپرستی و راه انبیاء گام برداشته باشند و برای همین خلق شده اند تا آزادانه راه را انتخاب کنند معهذا اکثر این مردم راه غیر الهی را انتخاب می کنند و ما هم دوزخ را از این افراد پست و بی ارزش پر خواهیم کرد.

وَكُلًّا نَقُصُّ عَلَيْكَ مِنْ أَنْبَاءِ الرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِ فُؤَادَكَ ۚ وَجَاءَكَ فِي هَٰذِهِ الْحَقُّ وَمَوْعِظَةٌ وَذِكْرَىٰ لِلْمُؤْمِنِينَ﴿120﴾

ما سرگذشت بعضی از پیامبران را برای شما بازگو می کنیم تا هم تسلیتی باشد و هم سبب تقویت روح شما گردد و درس و عبرت و موعظه و یادآوری باشد برای اهل ایمان.

وَقُلْ لِلَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ اعْمَلُوا عَلَىٰ مَكَانَتِكُمْ إِنَّا عَامِلُونَ﴿121﴾

بگو به مخالفین کفر پیشه ، آنها در راهی که انتخاب نموده­اند مسیرخود را ادامه دهند و ما هم در راه انتخابی خود پیش خواهیم رفت.

وَانْتَظِرُوا إِنَّا مُنْتَظِرُونَ﴿122﴾

« بگو» آنان در انتظار باشند و ما هم در انتظار امر خدا می مانیم و در آینده راه حق و باطل روشن خواهد شد.

وَلِلَّهِ غَيْبُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَإِلَيْهِ يُرْجَعُ الْأَمْرُ كُلُّهُ فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَيْهِ ۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ﴿123﴾

آگاهی از غیب و خبر یافتن از عالَم نهان در آسمانها و زمین از آن خداست و نتیجه همه کارها به محضر او بر میگردد ، پس تنها او را عبادت و بندگی کنید و بر او توکل نمایید و هرگز پروردگارت از اعمال و کردارت بی خبر نیست.

** توضيــح آیـــات درس **

توضیح آیه 113 : در این آیه خداوند متعال مسلمانان را از تکیه کردن بر ظالمان و ستمگران منع کرده است . به عبارت دیگر به اهل ایمان امر اکید شده به کفار اعتماد نکنند و درظلم­ها با آنان مشارکت ننمایند.

توضیح آیات 114 و 115 : در این دو آیه پیامبر اسلام(ص) و به تبع وی امتش به اقامه نماز و حفظ صبر و استقامت امر شده­اند و تأکید گردیده که انجام این دو امر خیلی مهم ، ارزشمند ، مفید و موجب اجر و ثواب و محو گناهان است.

توضیح آیات 116 و 117 : در این دو آیه به یک امر مهم و سرنوشت ساز اشاره شده است و آن این است که بقای جامعه در گرو وجود جمعی اصلاح طلب و آمر به معروف و ناهی از منکر و صاحب فکر و برنامه همه جانبه است.

توضیح آیات 118 و 119 : اختلاف در استعداد و تصمیم گیری و برداشت جزو صفات فطری بشر است خداوند انسان را آزاد خلق کرده و در انتخاب راه و عقیده و فکر او را آزاد گذاشته است البته با یک توضیح کوتاه بدین شرح که : درست است انتخاب راه به دست انسان است اما خداوند همه راهها را قبول ندارد. خداوند متعال تنها راه پیامبران و طریق« اهدِنَا الصِّرَاطَ المُستَقِيمَ » را از بندگانش می پذیرد و سایر راهها ، راه و طریق شیطان هستند.

توضیح آیه 120: مفهوم این آیه در خصوص فلسفه قصص قرآن و حیات انبیاء است که در قرآن کریم خداوند متعال از آدم تا عیسی( علیهم السلام) به صورت اجمال ذکر حیات آنها را آورده و میفرماید: بیان این قصه ها و حیات این سفیران الهی به جهت تسلیت و تثبیت قلب مبارک رسول الله(ص) و همچنین به جهت درس و عبرت و موعظه برای اهل ایمان است.

توضیح آیات 121 و 122 : مفاد این دو آیه امر است به رسول خدا که به مخالفین خود اعلام کند راه و روش آنها محکوم و فاقد ارزش است و امر شده که به آنها اعلام شود حالا که حاضر به قبول اسلام نیستید ، راه کفر خود را ادامه دهید ، چرا که در آینده نه چندان دور همه افراد نتیجه اعمال و گفتار و کردار خود را خواهند دید.

توضیح آیه 123 : در این آیه که آخرین آیه سوره مبارکه هود میباشد خداوند متعال به پیامبر اعظم(ص) اطمینان داده است تنها خداوند بر اسرار آسمانها و زمین و روند شب و روز و آینده اقوام و ملت ها آگاه است و همه افراد در نهایت به سوی خدای واحد بر میگردند ، و به پیامبر بزرگوار (ص) میفرماید : ای محمد(ص) تنها الله ، پروردگار عظیم الشأن را عبادت کن و به وی توکل نما و به کار و ماموریت خود قاطعانه ادامه ده قطعاً خداوند از عمل ، جهد ، اخلاص و دلسوزی شما بی خبر نیست.

**** نکــات و نتــایــج درس ****

1- آیه 113 شامل مهمترین و اساسی­ترین پیام الهی برای اهل ایمان است (چه در بعد فرهنگی و چه ابعاد اجتماعی، سیاسی ، نظامی و عقیدتی) خداوند متعال در این آیه به مسلمانان دستور اکید میـدهد : به تبسُّم کفار و کلمات به ظاهر سازنده و رنگین دشمنان اسلام اعتمــاد نکنند و از نزدیکی با آنها خوشحال نباشند ، بدون تردید اعتماد به آنان موجب وابستگی خواهد شد و استقلال و عظمت مسلمانان به وابستگی و ذلت تبدیل میشود. و باید مسلمانان بدانند یک جامعه پیشرو و پیشتاز و قوی از نظر اسلام جامعه­ای است که روی پای خود بایستــد و لذا بر آنان است که در محاورات و معاملات و ارتباطات خود با غیر مسلمانان هشیار و آگاه و بصیر باشند.

2- نماز اثرگذارترین عبادت در ساخت فرد و جامعه است و به همین خاطر است که خداوند متعال خیلی روی اقامه نماز تاکید فرموده و نماز را جزو حسناتی آورده است که اگر درست اقامه شود سیئات و گناهان صغیره نمازخوان را محو خواهد کرد . اضافه بر این نماز و صبر در میدان مبارزات فکری و اجتماعی و مشکلات زندگی ، دو عامل پیروزی و کمک کننده و مهم در زندگی انسان مسلمان هستند.

3- آیه 117 با دو تفسیر مورد تحلیل و توجیه مفسران بزرگوار قرار گرفته و به دو شیوه مفاد آیه را تحلیل کرده­اند :

الف) گروهی ظلم را در این آیه به معنی لفظ کلمه تفسیر کرده و میفرمایند : اگر در جامعه­ای جمعی ظالم و متجاوز به حقوق مردم وجود داشته باشند و ظلم و فساد را در حق مردم اجرا کنند به شرطی که گروهی و جمعی مصلح در مقابل آنها باشند و در راستای اصلاح جامعه قدم بردارند خداوند متعال احتراماً به این گروه اصلاح طلب و دلسوز جامعه ، وضعیت زندگی روزانه مردم آن جامعه را حفظ و مردمان آن دیار و حکومت را دچار هلاکت و بدبختی نخواهد کرد.

ب) گروه دوم واژه ظلم را به معنی شرک و کفــر تفسیــرکــرده و در توجیه و تفسیر آیه یــاد شده میفرمایند : در یک حکــومت کفر پیشه و در جامعه­ای که در آن حاکمیت مربوط به کافران است چنانچه در رأس آن جمعی مصلح اجتماعی و آگاه و صاحب برنامه در امور سیاسی ، اجتماعی ، کشاورزی ، اقتصادی ، نظامی ، عمرانی و ... باشند و با ادبیات و فرهنگ و دانش روز جامعه خود را مدیریت کنند خداوند متعال فقط بخاطر عقیده آنها که کافر هستند و در خلاف برنامه رسول الله(ص) زندگی میکننــد زندگی روزانه آن جامعـــه را خراب نخواهد کرد و مردمش در دنیا در رفاه و آرامش زندگی خواهند کرد این گروه یک تجربـــه تاریخی را سند خود قرار داده­اند که میگوید : « الملکُ یَبقیَ مَع الکُفرِ و لاَ یَبقَی مَع الظُلمِ » ( قدرت و دولت و حکومت با کفر می ماند ولی با ظلم بقاء نخواهد داشت)

خداوند را شاکرم و به روح حضرت خاتم(ص) درود میفرستم و خاضعانه خداوند متعال­ را سپاس میگویم­که به­ما فرصت داد سوره دیگری از سوره­های مبارک قرآن کریم را برای شما عزیزان ترجمه و تفسیر کردیم ، امید است جزو باقیات و صالحات ما ثبت و ضبط گردد.

مطلب آخر : دوستان گرامی توجه فرمائید که خداوند متعال در آیه 120 همین درس میفرماید : ذکر قصص و بیان حیــات پیامبــران به دو انگیزه است : 1) تسلیت و آرامش دادن به قلب رسول الله(ص) 2) عبرت و درس و نصیحت و ذکری برای اهل ایمان و نسل های آینده.

امیدوارم همه ما از این پیام های آسمانی درس و عبرت گرفته و در آینده زندگی خود از آنها بهره کافی و وافی را ببریم. إِنْشَاءَ اللَّهُ

« وصلي الله تعالي علي سيدنا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين »

این مطلب را به اشتراک بگذارید