مجموعه درسهای ارائه شده پیرامون حيات خلفای راشدین (رض)
توسط حاج ماموستا ملا قادر قادري
درس چهل و ششم از سلسه مباحث تاریخ
درس دهم حیات خلفا : حیات حضرت علی (رض)
تاریخ : 10/10/87
موضوع درس :
از ولادت تا خلافت
توضیح درس :
1- مشخصات
حضرت علی «رض» فرزند ابوطالب ، هاشمی عمو زاده پیامبر بزرگوار اسلام ، بنا به قول مشهور در سال 600 میلادی در مکه و در خانه خدا متولد شد . نام مادرش فاطمه دختر اسد هاشمی ، کنیه اش ابوالحسن و لقبش اسداله است . قبل از بلوغ ، اسلام را به عنوان آئین خود قبول نمود و اولین جوانی بود که در 10 سالگی به رسالت حضرت ختمی مرتبت ایمان آورد . در حدیث آمده است که پیامبر اسلام «ص» فرمود: روز دوشنبه مبعوث شدم و علی روز سه شنبه ایمان آورد . و از همان دوران طفولیت در بیت رسول الله «ص» و تحت حضانت و اشرافیت و تربیت عموی محترمش بزرگ و تربیت شد .
2-حضرت علی «رض» بعد از ایمان به اسلام
در مکه 12 سال چون شاگردی صادق و مجاهدی بیدار و قهرمانی آموزش دیده و شاگردی مطیع در کنار استاد و مربی و پدر فکری و معلم و مرشدش پیامبر بزرگوار و خدیجه کبری زندگی کرد و تمامی زحمات و مشقات بیت رسول الله «ص» را در بیش از یک دهه تحمل نمود و در شب معراج به بهترین وجه به وظیفه اخلاقی عمل نمود و بی بدیل ترین عمل انسانی و کم نظیر ترین ایثار عقیدتی را از خود نشان داد و در جای پیامبر بزرگوار (در لیله المبیت) قهرمانانه خوابید و بهترین امتیاز از خود گذشتگی و شجاعت تاریخ را از آن خود کرد و چند روز بعد از هجرت رسول الله «ص» از مکه به مدینه مهاجرت فرمود.
3-حضرت علی « رض» در مدینه منوره
بعد از هجرت رسول الله «ص» حضرت علی به دستور و توصیه پیامبر اسلام «ص» 3 روز در مکه ماندگار شد تا تمامی امانتهائی که مردم نزد آن حضرت گذاشته بودند به صاحبان آنها مسترد نماید و سپس به مدینه مهاجرت و در سرزمین قباء به پیامبر اسلام پیوست و به هم شاد شدند و سپس به یثرب همراه افراد دیگری سفر را ادامه دادند و با استقبال گرم انصار روبرو شدند و در ده سال حیات پر خیر و برکت رسول الله در مدینه منوره در طول شب و روز و هفته و ماه و سال مدام در کنار پیامبر بزرگوار بود . و در تمامی غزوات و عملیاتهای مهم چون غزوه بدر و احد . خندق و بیعه الرضوان و فتح خیبر و فتح مکه و حنین و در یک کلام غیر از غزوه تبوک که به دستور پیامبر اسلام در مدینه ماندگار شدند در تمامی غزوات شرکت فعال و کلیدی و موثر داشته است و در بسیاری از غزوات پرچمدار صف مقدم بود و پیامبر بزرگوار بارها می فرمود : « یا علی انت اخی فی الدنیا و الاخره » ( ای علی شما در دنیا و آخرت برادر من هستید ) در سال دوم هجری بعد از جنگ بدر با فاطمه زهرا ازدواج نمود . این ازدواج از هر جهت موجب بلندی همت و رفعت جایگاه و توجه خاص خداوند متعال و رسول گرامی اسلام و امت اسلامی گردید . بخصوص زمانی که پیامبر عظیم الشان به صورت رسمی اعلام فرمود : اولاد فاطمه ، اولاد من هستند .
4-همسران ، فرزندان و برادران
از معروفترین همسران وی حضرت فاطمه زهرا «رض» است بعد از وی خانم خوله فرزند جعفر و سپس لیلی دختر مسعود و اسماء بنت عمیس است و از فرزندان ذکور و معروف وی حضرات حسن و حسین و محمد بن حنفیه و عبیدالله و ابوبکر و عثمان و یحیی و عمر و محمد است . و دختران مشهور وی زینب ، ام هانی ، ام کلثوم ، فاطمه و خدیجه ، نفیسه و ام جعفر است و بـرادران وی طالب و عقیل و جعفر هستند .
5-جایگاه اخلاقی و زهد و تقوای علی «رض»
عمار بن یاسر «رض» به روایت پیامبر بزگوار اسلام آورده که پیامبر اسلام فرمود : یا علی خداوند شما را به زینت و زیور اخلاقی خاصی مزین فرموده است که هیچ یک از عبدان خداوند به آن مزین نشده اند و هی زینه الزهد فی الدنیا . و آن زینت مردان زاهد خدا در دنیا است . حضرت علی «رض» در قناعت و تواضع و صداقت و کرامت و شرافت و تقوا کم نظیر و یا بی نظیر بوده است در حدیث است « حق علیٍ علی المسلمین ، حقُ الوالد علی الولد » یعنی حق علی بر مسلمین حق پدر بر اولاد است .
6- نقش علی «رض» در زمان رحلت رسول الله «ص»
حضرت علی «رض» با شنیدن خبر رحلت پیامبربزرگوار اسلام « ص» و پدر فکری و عمو و پدر زن عزیزش روز روشن در جلو چشمانش تاریک شد و مدتی زبانش از تکلم باز ماند تا اینکه آیه « و ما محمد الا رسول قد خلت من قبلها الرسل » از طرف یکی از اصحاب قرائت شد و با استرجاع و قرائت ( انا لله و انا الیه راجعون ) به درون و قلب محزونش آرامش داد . و همراه عمویش عباس و عموزاده اش فضل بن عباس و اسامه بن زید و قثم بن عباس مسئولیت غسل و کفن و دفن را به عهده گرفت و همـــراه فضل و چند نفر دیگر داخل قبر مبارک شدند و جسمان نورانی رحمه للعالمین را با دلی آکنده از حـــزن و آه در حجـره عایشه «رض» دفن نمودند « فانا لله و انا الیه راجعون »
7- حضرت علی «رض» در زمان خلیفه اول
حضرت علی «رض» در زمان خلیفه اول علی رغم اینکه خود را برای جانشینی و خلافت پیامبر اسلام احق و اولی می دانست لیکن بعد از تصمیم بزرگان قوم از مهاجرین و انصار در سقیفه بنی ساعده مبنی بر انتخاب ابوبکر صدیق «رض» ایشان هم با تصمیم متخذه موافقت و با صبر و متانت در ميدانهاي مختلف چون دژ محکمی در حفاظت از پیکره اسلام ایستادگي و حراست نمود. و چون وزیری مخلص و برادری دلسوز در کنار خلیفه اول صادقانه در برابر مخالفان مقاومت نمود و در تمامی امور همچون مشاوری صادق به وظیفه الهی خود عمل كرد.
8- حضرت علی «رض» در زمان حضرت عمر بن خطاب «رض»
حضرت علی «رض» در زمان خلیفه دوم با توجه به جایگاه خاص و منحصر به فرد وي و نظر به پایگاه علمی و حکمـــت عملی و فقاهت و سیاستی که در اداره امور داشت چون قاضی القضات معروفی مورد توجه خاص و عام بود تا جایی که بارها حضرت عمر می فرمود : « اعوذ بالله من معضله لیس لها ابوالحسن » به خدا پناه می برم در هر مشکلی که ابوالحسن ، علی (رض) در حل آن حاضر نباشد. خلاصه کلام در طول خلافت خلیفه دوم چون مشاوری صادق و برادری امین و همکاری دلسوز در حل مشکلات امور مختلف فقهی ، اقتصادی ، اداری و تربیتی و حربی دریغ نداشت .
9- نقش حضرت علی «رض» در زمان خلیفه سوم حضرت عثمان «رض»
همچنانکه در درس چهل و پنجم به تفصیل در باره نقش موثر حضرت علی «رض» در مدت 12 سال خلافت خلیفه سوم اشاره شد . قابل ذکر است در خلال 12 سال مورد اشاره به عنوان شخصيتي دلسوز و بزرگواري آگاه و غمخواري بيدار از هیچ کوشش و جهدی کوتاهی نکرد و روی عزل و نصبها و در برابر آنچه در جامعه دینی می گذشت اظهار نظر می کرد و در ایجاد وحدت و تحکیم صفوف و حفظ حرمت مقام خلافت و جلوگیری از فتنه و بحران دریغ نداشت و در جهت اصلاح جامعه و صیانت از دین نهایت کوشش و جهد حكيمانه ذره‌ای کوتاه نیامد . و حسب نوشته تاريخ يك روز بعد از شهادت خليفه سوم با نظر و مشورت و خواست سران اصحاب كرام از مهاجرين و انصار بعنوان خليفه و امير مومنين انتخاب شد .
رضی الله عنه و عن اخوانه
« وصلی الله علی سيدنا محمد و آله و صحبه اجمعین »
این مطلب را به اشتراک بگذارید
