روز سه شنبه مورخ 06/11/88 ، و در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملا قادر قادری در مسجد قباء پاوه با حضور علاقمندان درس نود و پنجم از سلسله مباحث تاریخ با موضوع حیات پانزدهمین ، شانزدهمین و هفدهمین سلطان عثمانی ، سلطان مصطفی اول و سلطان عثمان دوم و سلطان مراد چهارم ، ارئه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده علاقمندان درج شده است .
مجموعه درسهای ارائه شده پیرامون تــاریــــــخ خلافت سلاطین عثمانی
توسط حاج ماموستا ملا قادر قادري
درس نودو پنجم از سـلـسه مبـــاحث تـــــــــاریخ
درس هفدهم حیات سلاطین عثمانی
موضوع درس :
** حيات پانزدهمین ، شانزدهمین و هفدهمین سلطان عثماني سلطان **
1- سلــــطان مصـــطفي خـــان اول 2- سلـــــطان عثــــمان دوم 3- سلــــطان مــــراد خـــان چــهـارم
در درس قبل گفتيم نيروهاي مسيحي با نفوذ در دولت عثماني توانستند نسل جوان ترك را به استقبال گرم و عجيب از هداياي غرب مانند مشروبات الكلي و استفاده از سيگار وادار نمايند و نيروهاي ارتش بخصوص قوات ويژه كه معروف به انكشاريه يا يني چريك بودند در فساد مالي و ظلم و استبداد غرق شده بودند و از هر نوع ظلم و فساد اباء نداشتند خداوند نكند سران دولت و نيروهاي مورد وثوق مردم دچار طمع و فساد مالي و فساد اخلاقي شوند زيرا فساد منبع قدرت منتهي به فساد جامعه است واگر چنين نيروي خواص در وادي فساد وارد شوند خود و جامعه را با آتش ظلم و فساد مي سوزانند با اين مقدمه كوتاه به ياري حق در سطور آينده به صدق اين موضوع خواهيد رسيد
اينك به حيات سه نفر از سلاطين عثماني بصورت اجمالي اشاره مي كنم.
* حيات پانزدهمين سلطان عثماني سلطان مصطفي خان اول *
وي فرزند سلطان محمد خان و برادر سلطان احمد اول است و در سال 1001متولد شد در طول حياتش و تا روز دعوتش به قبول سلطنت امپراطوري عثماني از منزل و حرم سرا و آشپزخانه خارج نشده بود و كوچكترين اطلاعاتي از اوضاع دولت و نظام حاكم نداشت
مصطفي در زمان رسيدن به قدرت 11سال سن داشت قوات ويژه علي رغم اينكه مي دانستند مصطفي عقل و فكر و توان حكومت داري را ندارد او را به قدرت رساندند تا در كنار وي به اميال خود دست يابند ولي بعد از 3 ماه حكومت با فتواي مفتي و قدرت قوات ويژه بدون سر و صدا عزل گرديد و در جاي آن عثمان را به قدرت رساندند.
* حيات شانزدهمين سلطان عثماني سلطان عثمان دوم *
عثمان فرزند سلطان احمد كه بعد از عزل عمويش مصطفي توسط قوات ويژه او را در سن 13سالگي به جانشيني مصطفي خان نشاندند
عثمان قبل از هركاري قدرت مفتي اعظم را محدود كرد و به مفتي اعلام كرد غير در حدود فتوا حق تداخل در مورد اجتماعي و سياسي را ندارد سپس دستور جنگ با دولت لهستان را صادر كرد قوات ويژه با دستور وي مخالفت كردند و اختلاف بين سلطان عثمان و انكشاريه به اوج رسيد
عثمان تصميم گرفت قوات ويژه را منحل كند ولي قبل از اقدام سلطان ، نيروهاي ويژه در 9رجب سال1031بعد از چهار سال و 4ماه حكومت او را عزل و سپس با بدترين و بي رحمانه ترين برخورد او را به قتل رساندند و مجدداً مصطفي معزول را در جاي وي تعيين كردند .
با شنيدن خبر قتل سلطان عثمان توسط نيروهاي ويژه در اطراف و اكناف امپراطوري عثماني بحران و شورش برپا شد. از شرق وغرب مخالفين عثماني شروع به هجوم و اشغال مناطق در دست دولت عثماني را كردند از جمله شاه عباس بغداد را بكلي از دست دولت عثمان خارج كرد. و در لهستان ، روماني ، بوسني، مجارستان ، شام ، يمن و مكه شورش هاي بروز كرد.
در دوران مصطفي قدرت عزل و نصب و سياست دولت عثماني در دست قوات ويژه قرار گرفت و هنوز 11ماه از قدرت دوره دوم مصطفي نگذشته بود قوات ويژه در 15ذي القعده سال 1032 مجدداً او را عزل و مراد چهارم را در جاي وي تعيين كردند و مراد بعنوان هفدهمين سلطان عثماني كارش را شروع كرد.
* حيات هفدهمين سلطان عثماني سلطان مراد چهارم *
مراد چهارم فرزند سلطان احمد است و در سال 1032 بعد از عزل مصطفي خان به قدرت رسيد مراد در لحظه قدرت 12 سال سن داشت و با توجه به سن و سال وي قوات ويژه بر وي تسلط كامل داشتند و هر كسي را از نخبگان مانع كار خود ديدند خيلي ساده به قتل رساندند.
حدود 10 سال جنگ و كشتار و فساد در شهرها حاكم گرديد . سپس مراد اقدام به شناسائي قاتلان برادرش عثمان نمود و به فكر انتقام خونهاي به ناحق ريخته شده افتاد و بعد از شناسائي ، سران قوات ويژه را دست گير و قوات ويژه را از دور و نزديك قلع و قمع نمود و بجاي آن نيروي جديدي تشكيل داد و با اين اقدام وحدت مناسبي به دست آمد و اقدامات ذيل الاشاره در زمان مراد چهارم انجام گرديد.
1- اعزام نيرو به لبنان به جهت سركوبي مخالفان از جمله فخرالدين دروزي كه مدتها بود در لبنان و شام يك نوع قدرت محلي را بدست گرفته بود در نتيجه فخرالدين و فرزندش علي دستگير و به استانبول اعزام و به قتل رسيدند.
2- در اين ايام شاه عباس كبير فوت كرد و فرزند صغيرش شاه ميرزا در جاي پدرش نشست شاه ميرزا تسلط و قدرتش خيلي ضعيف بود و نيروهاي ترك از اين موقعيت استفاده كردند. و توسط خسرو پاشا نيروي مجهزي به عراق عجم و ايران اعزام گرديد.
در سال 1039 وبعد از سركوبي شورش شام و لبنان خسروشاه از راه حلب و موصل وارد شهرزور شد. در مسير حركت جمع زيادي از سران اكراد سوران و كرمانج اعلام همبستگي كردند. بعضي از آنها علي رغم اعلام همبستگي به قتل رسيدند.
چند روز در دارالحكومه شهرزور توقف كرد و برج يادبود سلطان سليم را تجديد بناء نمود. وسپس از شهرروز به طرف مناطق تحت سلطه اردلاني ها حركت كردند و بعد از چند روز وارد دارالحكومه اردلاني ها در حسين آباد سنندج شدند مدتي در حسين آباد توقف و سپس عازم همدان و شهر همدان را به آتش كشيدند و به قصد قزوين و اردبيل، همدان را ترك و طي يك تصميم خاص بطرف بغداد مسير خود را عوض كردند در بيستون مدتي ماندگار شدند و از طريق هارون آباد ( اسلام آبادغرب) والوند و قصرشيرين به سرعت خود را به بغداد رساندند هر چند نيروي توپخانه به كمك نيروي خسروپاشا آمده بود ليكن در مقابل نيروي صفوي مجبور به عقب نشيني شدند و به شهر حلب برگشتند
سلطان مراد از خسروپاشا عصباني شد و گفت:اكراد خسرو را فريب داده اند ابتدا به جاي حركت از موصل به بغداد او را از موصل به شهرزور هدايت كردند و سپس عرب ها خسرو را فريب داده اند به جاي فتح بغداد او را دچار وحشت كردند و به حلب عقب راندند عاقبت او را عزل و دستور قتلش را صادر نمود.
سلطان مراد بعد از سركوبي مخالفان و سرو سامان دادن به اوضاع داخلي بخصوص شهر استانبول كه مدتها دستخوش فتنه و كشتار شده بود سپاه عظيمي را بسيج كرد و تصميم گرفت تبريز و بغداد را اشغال كند ابتداء شهر ايروان و آنگاه تبريز را گرفت و شهر تبريز را به آتش كشيد و خلق زيادي را قتل و عام كرد و سپس عازم بغداد شد و شهر بغداد را اشغال و خون هزاران نفر از دو طرف درگيري در بغداد ريخته شد و در سال 1048 براي بار دوم حاكميت عثمانيها را در بغداد اعلام و خطبه هاي جمعه بنام سلطان مراد در ايروان و تبريز و بغداد خوانده شد و سپس به استانبول باز گشت و در 16شوال سال1049 بعد از 16سال و11ماه حكومت در سن 31 سالگي فوت كرد .
* نتيجـــه *
1- مورخين هم عصر مراد نوشته اند سلطان مراد در 7 سال آخر عمرش 50 هزار نفر را به قتل رساند و اكثر اين قتل ها از افراد نخبه به دلائل حسادت و سعايت و غرور و خود خواهي سلطان مراد بوده است از جمله يك بار شخصاً60 نفر اهل سيگار و قليان را دستگير و هر 60 نفر را بدون محكمه به اتهام كشيدن سيگار به قتل رسانيد.بلاشك در بين سلاطين عثماني مراد خيلي ظالم ومستبد و خون خوار و اهل انتقام بوده است.
2- در جنگ هاي بين صفويان و عثماني ها كردها بيش از ساير اقوام از هر دو طرف جنگ مورد بي مهري و مورد تظلم واقع شده اند عثمانيها به اتهام ايرانيت و حاميان دولت شيعه صفوي و صفويان به اتهام سني بودن نسبت به اكراد بي رحمانه برخورد مي كردند.
3- نخبه كشي و هكت حرمت نخبگان زنگ خطري براي هر دولت ونشانه بدبختي هر ملت است در دولت سلطان مراد علماء و مفتيان و نخبگان و قضات و كساني كه نقش اساسي در حراست و هدايت جامعه را داشتند و حامل تجربيات مفيد و مؤثري بودند بيش از سايرين مورد ظلم و ترور و قتل و تحقير قرار گرفتند
ريشه اين حركت در ظاهر به سه اصل مهم برميگشت :
1- توطئه دشمن خارجي 2- دست يابي به قدرت 3- مسابقه در كسب ثروت .
در تاريخ اسلام نمونه اين نخبه كشي و نتايج آن در آندلس هم مشهود است كه موجب شكست اسلام و مسلمين وباعث سقوط اسپانيا گرديد ودر دولت عثماني مقدمه اين آسيب و فتنه نيز در امپراطوري عثماني در زمان مراد شروع شد.
اگر عمر باقي باشد در درس هاي آينده نتيجه آن را خواهيم ديد.
« وصلی الله علی سيدنا محمد و آله و صحبه اجمعین »
این مطلب را به اشتراک بگذارید
• لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
• نظرات شما پس از بررسی و بازبینی توسط گروه مدیریت برای نمایش در سایت منتشر خواهد شد.
• در صورتی که نظر شما نیاز به پاسخ دارد، پاسخ خود را در ذیل همان موضوع دنبال فرمایید.
• از نوشتن دیدگاهایتان با حروف فینگلیش جدا" خودداری کنید .