روز سهشنبه مورخ 16/ مهر /1392 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملا قادر قادری در مسجد قباء پاوه درس دویست و سي و دوم از سلسله درسهاي تاريخ ،سيره ، قصص ، وصايا ، عقيده و اخلاق (درس هجدهم اخلاق اسلامي « اخلاص ») ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان مباحث ديني درج شده است .
مجموعه درسهای ارائه شده پیرامون اخلاق اسلامي
توســـط حــاج ماموستا ملا قادر قادري
درس دويست و سي و دوم از كلاسهاي هفتگي مسجد قباء پاوه
درس هجدهم « اخــلاق اسلامي »
*************
* وَإِنَّكَ لَعَلَىٰ خُلُقٍ عَظِيمٍ *
( قسم به نون و قلم و قسم به خدا ، تو ای محمد(ص) از اخلاق عظیم و شمایل نیکو و فضایل پسندیده برخوردارید )
* موضوع درس*
اخلاص
مقـدمه :
واژه و کلمه اخلاص درلغت به معنی صاف ، پاک ، بی عیب ، طاهر و خالص و بی شائبه است و از نظر اصطلاح دین یعنی قصد و نیت تقرّب خالصانه و بدون شائبه در قول و عمل به خداوند متعال است. در بین سُوَر قرآن کریم سوره « قل هوالله احد » را سوره اخلاص میگوئیم . چون از اول تا آخر سوره مفاد آیات آن پیام پاکی و خالص کردن ذات و صفات خـــدای منـــــان است.
به عبارتی در تعریف اخلاص میتوان گفت: هر گفتار و کردار و هشداری که فقط و فقط به نیت و به خاطر خداوند باشد آن گفتار و کردار و هشدار را خالصانه و مخلصانه لوجه الله گوییم. در عصر ما مصالح روزانه و سیاست های چندگانه و گفتارهای تقیه مانند و دیپلماسی مآبانه افراد و حفظ ظاهر همه و همه باعث شدهاند در انجام عبادت الهی و خیرات و صدقات و اعمال نیک بعضاً غیر خداوند را در نظر میگیریم و این دوگانگی اعمال ما را دچار یک نوع ریاء و شرک اصغر کرده است در حالیکه قرآن کریم میفرماید: « مَنْ كَانَ يَرْجُو لِقَاءَ رَبِّهِ فَلْيَعْمَلْ عَمَلًا صَالِحًا وَلَا يُشْرِكْ بِعِبَادَةِ رَبِّهِ أَحَدًا » (هرکس به امر رجوع و بازگشت به حضور خدا ایمان دارد باید عمل شایسته انجام دهد و ابداً در امر عبادات خدا شریکی اتخاذ نکند )
بعد از این مقدمه کوتاه به نکات و مطالبی در خصوص اخلاص اشاره میکنم به این امید كه با شنیدن آنها مقداری در عبادات و گفتار و رفتار روزانه خود تجدیدنظر کنیم.
« شرح موضوع و نکات درس »
1- خداوند متعال به بندگان خود انجام عبادت خالصانه را امر و توصیه فرموده است. «وَمَا أُمِرُوا إِلَّا لِيَعْبُدُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ»( عبادت و طاعت مخدوش و همراه ریاء و تملُّق نزد خداوند پذیرفته نیست و لازم است در قصد و نیت خود تنها خداوند را مدنظر داشته و هدف در انجام فقط خدای متعال باشد.)
2- زمانیکه پیامبر اسلام(ص) به معاذ بن جبل امر فرمود به جهت نشر دین عازم یمن شود معاذ فرمود: « اوُصِنی یا رسولَ الله(ص) » : ( مرا توصیه و نصیحت فرما ای فرستاده خدا) . پیامبر اسلام(ص) فرمود: « اَخْلِصْ دِينَكَ يَكْفِيكَ الْقَلِيلُ مِنَ الْعَمَلِ » ( در دین مخلص باش و اعمال و نیتت به قصد خدا باشد اگر کم هم باشد نزد خداوند از عمل بیشتر که خالصانه نباشد بهتر است).
3- حضرت علی(رض) جملهای در امر اخلاص دارد که توجه به آن مهم است . این بزرگوار میفرماید: « ما مِن عبدٍ یُخلصُ اللهَ العملَ اربعینَ یوماً اِلاّ ظَهرَت یَنابیعُ الحکمهِ مِن قَلبِه عَلیَ لِسانه» یعنی( هر عبدی چهل روز مخلصانه برای خدای خود عبادت کند آثار حکمت و نشانه هدایت و رُشد و نور الهی در سیما و صورت و گفتار وی ظاهر خواهد شد). پس عبادت کم و خالصانه بهتر از عبادت زياد و غیر خالصانه است.
4- عارف صادق و خداشناس فضیل پسر عیاض میفرماید: « تَرکُ العملِ لِاَجلِ الخَلقِ ریاءٌ و فعلُه لِاجلِه شِرکٌ » ( انجام کار نیک که غیر خدا در نیت و نظر باشد ریاء است و ترک عمل نیک به خاطر رضایت خلق خدا شرک است) پس بایدهمه کارها به خاطرخداوند باشد (چه انجام و چه ترک)
5- پیامبر بزرگوار اسلام(ص) میفرماید: در قیامت ملاک ، نیت عبد است . قال رسول الله(ص) : « یُحشَرُالناسُ علَی نیّاتِهِم» .
امام شافعی(ره) در شرح این حدیث میفرماید:« هذاالحدیثُ ثُلُثُ العلمِ»( این حدیث یک سوم کل دانش است و در توضیح این جمله چنین میفرماید: هر عمل انسان با سه وسیله تحقق می یابد1- نیت 2- زبان3- جوارح . پس نیت یک سوم هر عملی است و باید خیلی به نیت توجه کنیم زیرا در حـدیث است« إِنَّمَا الْأَعْمَالُ بِالنِّيَّاتِ»( پایه و اساس هر عملی نیت است).
6- در حدیث مفصلی پیامبر اسلام(ص) میفرماید : امت من در آینده در خداپرستی به سه گروه تقسیم میشوند1) فرقةٌ يعبدون اللهَ خالصا ( گروهی خالصانه خداپرستی میکنند) 2) فرقةٌ يعبدون اللهَ رياءً( جمعی ریاکارانه خداپرستي ميكنند) 3) وفرقةٌ يعبدون اللهَ ليستأكلوا به الناسَ ( و دسته ای در راستای تامین زندگی روزانه خود خداپرستی میکنند؛ به عبارت دیگر خداپرستی و ظاهر سازی دینی را وسیله تامین زندگی قرار می دهند.) اللهم اجعلنا من الذین یعبدون الله خالصاً. انشاء الله.
7-بزرگان ما میفرمایند: چاره رسیدن به اخلاص واقعی مبارزه با هوای نفسانی و خودبینی و طمع و انتظار از مردم نداشتن است . قابل ذکر است کمتر عبدی پیدا میشود در وقت انجام اعمال نیک شیطان او را دچار وسوسه و خیال و خطور مختلف نکند. راه حل و چاره این است انسان مومن در وقت انجام عبادات و اعمال نیک و در لحظه شروع عمل خود از طریق درون خود با خدای خود تماس بگیرد و بگوید: الهی این عمل من فقط به خاطر توست ، الهی درونم را از وسوسه پاک کن و اخلاص در عمل را به من عطا فرما . و بعد از این معامله با خدای علیم و خبیر دیگر توجهی به خیال و خطور و وسوسه درونش نداشته باشد و عملش را با جدیت انجام دهد.
8- یکی از سلف صالح میفرماید: خداوند هرکسی را از بندگان خود دوست داشته باشد سه نعمت را در دنیا به وی عطا خواهد کرد 1- صحبه الصالحین( همراهی مردان و عبدان صالح خدا)2- الاعمال الصالحه( زمینه انجام عمل صالح و کردار نیکو و مخلصانه) 3- اِعطاءُ الحکمهِ( حکمت و عقلانیت به وی عطا خواهد کرد و در امر دنیا و آخرت خود کمتر دچار اشتباه خواهد شد).
الهی به ما همراهی صلحا و اعمال مخلصانه و عقلانیت و حکمت در اداره امور را عطا بفرما. آمين
« وَ صَلَّی اللَّهُ عَلَی سَیِّدِنا و مولانا مُحَمَّدٍ و علی آلِه الطَّاهِرینَ و صَحْبِهِ الْمُجَاهِدِین »