روز سه شنبه مورخ 18/ آذر /1393 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس دویست و هفتاد و هفتم تفسیر قرآن کریم (درس سوم تفسیر سوره مبارکه اسراء) با موضوع آیات 12 الي 21 ارائه شد.

در ادامه، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهي درج شده است.

کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادري

درس دویست و هفتاد و هفتم

درس سوم سوره مبارکه اسراء آیات 12 الی 21

*موضوع درس *

1- توفیق افراد درسایه کار و کوشش و زندگی منظم است.

2- بحث فال و فال گیری

3- نشان دادن صحنه‌ای از قیامت و روز حسابرسی

4- هرکس مسئول عمل خویش است

5- مجازات‌های دنیوی بعضاً نتیجه اعمال انسانهاست.

6- دنیا خواهی و علاقه به آخرت با هم تضادی ندارند و پاداش هر کسی در گرو نیت و کار اوست.

7- در قیامت افرادی کیفر می‌شوند که پیام الهی کاملاً به آنها ابلاغ و آگاهانه آن را ردّ کرده باشند.

** ترجمــه­ آيــات **

وَجَعَلْنَا اللَّيْلَ وَالنَّهَارَ آيَتَيْنِ ۖ فَمَحَوْنَا آيَةَ اللَّيْلِ وَجَعَلْنَا آيَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِتَبْتَغُوا فَضْلًا مِنْ رَبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوا عَدَدَ السِّنِينَ وَالْحِسَابَ ۚ وَكُلَّ شَيْءٍ فَصَّلْنَاهُ تَفْصِيلًا﴿12﴾

ما شب و روز را دو نشانه و آیات و برهان و دلیل قدرت و عظمت خود قرار داده ایم. شب تاریک و روز روشن است. ما تغییراتی در شب و روز ایجاد می کنیم به نحوی که شب می رود و روز می آید این تغییر و تحوُّل به جهت کار و کوشش و استراحت و فعالیت و شناخت روز و هفته و ماه و سال است. ما هر چیزی را در جای خود به صورت مشخص و آشکار ذکر و بیان کرده ایم.

وَكُلَّ إِنْسَانٍ أَلْزَمْنَاهُ طَائِرَهُ فِي عُنُقِهِ ۖ وَنُخْرِجُ لَهُ يَوْمَ الْقِيَامَةِ كِتَابًا يَلْقَاهُ مَنْشُورًا﴿13﴾

برای تمامی انسانها وسیله ثبت و ضبط قرار داده ایم و در روز قیامت صفحات و اوراقی را که در زمان حیات وی مکتوب و ثبت کرده ایم در گردن و سینه وی آویزان می کنیم.

اقْرَأْ كِتَابَكَ كَفَىٰ بِنَفْسِكَ الْيَوْمَ عَلَيْكَ حَسِيبًا﴿14﴾

و به او می گوییم پرونده اعمالت را بخوان و خودت قضاوت کن.

مَنِ اهْتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهْتَدِي لِنَفْسِهِ ۖ وَمَنْ ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيْهَا ۚ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِزْرَ أُخْرَىٰ ۗ وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبْعَثَ رَسُولًا﴿15﴾

هرکسی در دنیا در راه هدایت و خیر و صلاح خود حرکت کند ثمرش را خودش درو می کند و هرکسی منحرف و گمراه و در راه شیطان حرکت کند نتیجه­اش عاید وی خواهد شد. در قیامت هیچ کسی بار گناه و اشتباه و عصیان دیگری را به دوش نمی کشد و در برابر گناه دیگران محاکمه نخواهد شد و ما هیچ کسی و هیچ قومی را مجازات نخواهیم کرد مگر پیامبری را مبعوث نموده و دین را به آنان ابلاغ کرده باشیم.

وَإِذَا أَرَدْنَا أَنْ نُهْلِكَ قَرْيَةً أَمَرْنَا مُتْرَفِيهَا فَفَسَقُوا فِيهَا فَحَقَّ عَلَيْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنَاهَا تَدْمِيرًا﴿16﴾

هرگاه بر هلاک قومی و تخریب روستا و شهری اراده کنیم اول برای افراد اهل ثروت و قدرت و رفاه برنامه خود را بیان و روشن می کنیم در صورتی که بر خلاف برنامه ما حرکت کنند و راه غیر الهی را انتخاب کنند و با عملکرد خود عذاب الهی را متوجه خود نمایند ما هم وارد عمل می شویم و آنها را در هم می کوبیم.

وَكَمْ أَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُونِ مِنْ بَعْدِ نُوحٍ ۗ وَكَفَىٰ بِرَبِّكَ بِذُنُوبِ عِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا﴿17﴾

چه بسیاری از مردمانی را که در قرن های گذشته بعد از زمان نوح زندگی می کردند در نتیجه انحراف فکری و انجام اعمال زشت و ظلم و ستم آنها را نابود کردیم و همین امر برای مخالفان باید کافی باشد که خداوند بر تمامی اعمال زشت و گناه عبادش آگاه،خبیر و بصیر است.

مَنْ كَانَ يُرِيدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهُ فِيهَا مَا نَشَاءُ لِمَنْ نُرِيدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهُ جَهَنَّمَ يَصْلَاهَا مَذْمُومًا مَدْحُورًا﴿18﴾

هرکس که خواهان این چهار روز زندگی دنیای زودگذر باشد هر آنچه را صلاح بدانیم در دنیا به او خواهیم داد و به خواسته اش در دنیا توجه خواهیم نمود سپس در آخرت و روز قیامت چون پرونده اش خالی از توحید و خداپرستی و عبادت و خدمت است جایگاهش را دوزخ قرار خواهیم داد تا در آن با سختی، ذلت، نکوهیده و رانده شده از درگاه خدا به سر ببرد.

وَمَنْ أَرَادَ الْآخِرَةَ وَسَعَىٰ لَهَا سَعْيَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَأُولَٰئِكَ كَانَ سَعْيُهُمْ مَشْكُورًا﴿19﴾

و هرکس خواهان آخرت است و خدا و روز آخرت را در دنیا فراموش نکند و در طلب رسیدن به نعمات آخرت با ایمان و عقیده کوشش کند، در قیامت به سعی و کوشش و زحماتش از جانب خداوند پاداش داده خواهد شد.

كُلًّا نُمِدُّ هَٰؤُلَاءِ وَهَٰؤُلَاءِ مِنْ عَطَاءِ رَبِّكَ ۚ وَمَا كَانَ عَطَاءُ رَبِّكَ مَحْظُورًا﴿20﴾

به هریک از این دو گروه، سهم و خیرات و نعمات داده میشود( یکی در دنیا و دیگری در آخرت) و به هر گروه نتیجه خواست و عملشان را می دهیم و عطا و نعمت پروردگار از کسی منع نمی شود.

انْظُرْ كَيْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلَىٰ بَعْضٍ ۚ وَلَلْآخِرَةُ أَكْبَرُ دَرَجَاتٍ وَأَكْبَرُ تَفْضِيلًا﴿21﴾

ببین و با دقت ملاحظه کن چگونه با کَرَم و حکمت خود بعضی را در دنیا به خاطر تلاششان بر بعضی دیگر برتری بخشیده ایم و به یقین کسانی که در دنیا عمل صالح انجام می دهند در آخرت اجر و ثواب پروردگار برای آنان بیشتر خواهد بود.

*** توضیح آیات، نکــات و نتــایــج درس ***

توضیح آیه 12: در این آیه خداوند متعال موضوع آفرینش و خَلقِ شب و روز و فلسفه این خلقت و موضوع منافع و برکات این دو آیه و این دو برهان الهی را به عنوان آیات حق سبحان اشاره فرموده از جمله شب و روز، وسیله استراحت، کار و حساب روز و شب و هفته و ماه و سال­ که به عنوان نعمات الهی معرفی شده و بر ما اهل ایمان است شکر و سپاس این نعمات را هرگز فراموش نکنیم.

توضیح آیات 13 تا 15 : در این سه آیه، به 5 مسئله مهم اشاره شده است: اوَّل بحث طائر است؛ طائر به دو معنی آمده است اول به معنی پرنده و دوم به معنی فال. در این آیه مراد، اعمال بنی آدم از بد و نیک است. یعنی هم اعمال بد و هم نیک انسان ثبت و ضبط میشوند و در یک صفحه آنها را جمع نموده و می­نویسیم و بر گردن و سینه افراد آویزان می­کنیم. دوُّم به انسان ابلاغ و امر می­کنیم که لیست اعمالت را ملاحظه کن و آماده باش برای دفاع. سوُّم این یک قانون الهی است. در دادگاه الهی هیچ کسی به خاطر فرد دیگری محاکمه نخواهد شد و هیچ بی­گناهی به جای فرد گناهکاری سوزانده نمی­شود. چهارم در اسلام اصل بر برائت ذِمَّه است مگر جُرمی ثابت شود. پنجم مواخذه افراد در قیامت بعد از بعثت رسول و ابلاغ دین است.

توضیح آیات 16 و 17: خداوند متعال در این دو آیه به نحوه برخورد با افراد متخلف و معاند در قیامت اشاره فرموده است: بدین صورت که اول در دنیا باید برنامه دین به آنان ابلاغ شود، دوم باید مدتی صبر کرد تا روشن شود آیا ابلاغ و نصیحت انبیاء اثرگذار بوده است یا خیر اگر ابلاغ و دعوت بی اثر باشد و افراد به جای راه مستقیم الهی راه انحراف و شیطانی را انتخاب کنند و به خود ظلم کنند قطعاً خود زمینه برخورد خداوند را فراهم کرده‌اند و خداوند متعال بعد از گذشت دو مرحله مورد اشاره، مرحله سوم را که همانا هلاکت در دنیاست به اجرا در خواهد آورد و در قیامت نیز کیفر خواهند شد.

توضیح آیات 18 تا 21: در این 4 آیه به نهایت دنیاپرستان و خداپرستان اشاره شده و به صورت صریح اعلام گردیده که نهایت هر انسانی در گرو اعمالش است و در حدیث نبوی آمده است« اَلنّاسُ مَجزِیُّون بِاَعمالِهِم اِن خَیراً فَخیراً و اِن شَرّاً فَشَرّاً» یعنی (مجازات انسانها در مقابل اعمال آنهاست اگر در دنیا اعمال آنها نیک و خدا پسندانه باشد خداوند خیر و ثواب را به آنان عطا خواهد کرد و اگر در دنیا اعمال و کردار و گفتارشان غیر خدائی باشد در دنیا و یا در آخرت کیفر خواهند شد.)

چند مطلب ضروری در حاشیه درس به جهت اطلاع دوستان به عرض می رسد :

1- مطلب اوَّل، فلسفه شب و روز: خداوند متعال در آیه 12 به فلسفه، اثر و نفع شب و روز اشاره فرمـوده و در کنـــــار تغییرات شب و روز، ما به فلسفه روز، هفته، ماه، سال و عظمت و قدرت و نظم ناظم کون - خداوند عظیم الشأن - پی می­بریم و از تاریکی لیل درس استراحت و آرامش و از آمدن روز روشن مفهوم کوشش، جهد و کار را می­فهمیم و پیام آخر این آیه این است: ای بنی آدم ما شب و روز و هفته و ماه و سال و ماه و خورشید را برای شما مسخر کرده‌ایم تا شما انسان‌ها با آرامش، خداپرستی و زندگی کنید.

شاعر گوید: ابر و باد و مه و خورشید و فلک در کارند ...تا تو نانی به کف آری و به غفلت نخوری

2- مطلب دوُّم، فال و فال گیری: در آیه 13 خداوند متعال عمل خوب و بد انسان را به سعد و نحس تشبیه کرده است و در این خصوص از واژه طائر که از تطیُّر و فال­‌گیری می­باشد استفاده شده است. لذا لازم دیدم چند جمله در خصوص فال و فال گیری به عرض دوستان برسانم: قابل ذکر است در دوران جاهلیت در اثر فقر فرهنگی و فقدان معنویت و جانشینی سنگ و چوب به جای الله رب العالمین مردم کوته فکر از طریق فال و فال گیری و تاق و جفت، زندگی روزانه خود را سپری می‌کردند. آئین اسلام به دستور خداوند متعال و پیامبر گرامی اسلام به صورت صریح اعلام کردند فال و فال گیری خرافه و باقیمانده فرهنگ جاهلیت و حرام است و سلف ما به ما فرموده‌اند: درس توحید و توکل را در اذهان مردم ترویج دهیم و روزانه در دعاهایمان تکرار کنیم « اللّهُمَّ لا طَیرَ الّا طَیرُکَ و لا خَیرَ الّا خَیرُکَ » ( خداوندا هیچ فال نیک و بدی جز به اراده تو تحقق نمی یابد و همه خیرها و نیکی­ها از ناحیه توست)

3- مطلب سوم، موضوع فترت و محاسبه افراد غیر مسلمان: در آخر آیه 15 آمده است « وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِينَ حَتَّىٰ نَبْعَثَ رَسُولًا» یعنی محاکمه افراد در دادگاه الهی بعد از بعثت رسولان است و قبل از ابلاغ دین کسی را محاکمه و مجازات نخواهیم کرد. در این خصوص صاحب تفسیر المراغی مطلبی را از امام محمد غزالی(رحمه الله) نقل کرده است که آگاهی از آن مفید فایده است. غزالی(رحمه الله) میفرماید: افراد غیر مسلمان جامعه به نسبت بعثت رسولان خصوصاً بعثت رسول الله(ص) سه گروه هستند: 1) گروهی که بعثت رسولان و برنامه خداوند اصلاً به آنان ابلاغ نشده باشد، این گروه از عذاب الهی مصون­اند. 2) گروهی که بعثت و برنامه خداوند کاملاً به آنها رسیده باشد ولی آگاهانه حاضر به قبول آن نباشند و در مقابلش ایستادگی کنند این جمع کافر و اهل دوزخ اند. 3) گروه سوم کسانی هستند بعثت رسول­الله و برنامه اسلام به صورت نقصان و مخدوش به آنها رسیده است و در این میان عواملی مانع دست یابی کامل آنان به اصل دین­اند حسب ظاهر خداوند این گروه را نیز در آخرت عذاب نخواهد داد و از عذاب الهی در امانند.

وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين

این مطلب را به اشتراک بگذارید