روز سه شنبه مورخ 25/ آذر /1393 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس دویست و هفتاد و هشتم تفسیر قرآن کریم (درس چهارم تفسیر سوره مبارکه اسراء) با موضوع آیات 22 الي 35 ارائه شد.

در ادامه، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهي درج شده است.

 

کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادري

درس دویست و هفتاد و هشتم

درس چهارم سوره مبارکه اسراء آیات 22 الی 35

*موضوع درس *

1- توحید و اثر آن

2- احترام به والدین

3- میانه روی در احسان و انفاق

4- بحث اسراف و تبذیر

5- بحث شش حکم الهی ( قتل اولاد، زنا، قتل عمد و ناحق، خوردن مال یتیم، وفاء به عهد و حفظ عدالت در پیمانه و وزن).

** ترجمــه­ آيــات **

لَا تَجْعَلْ مَعَ اللَّهِ إِلَٰهًا آخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُومًا مَخْذُولًا﴿22﴾

ای انسان برای خدای واحد هرگز شریک قرار مده و کسی را به جای خدا به عنوان یار و یاور خود انتخاب مکن. اگر به این توصیه عمل نکنید در اثر شریک قرار دادن، ذلیل و خوار و مورد نفرین قرار خواهید گرفت.

وَقَضَىٰ رَبُّكَ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا إِيَّاهُ وَبِالْوَالِدَيْنِ إِحْسَانًا ۚ إِمَّا يَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ أَحَدُهُمَا أَوْ كِلَاهُمَا فَلَا تَقُلْ لَهُمَا أُفٍّ وَلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَهُمَا قَوْلًا كَرِيمًا﴿23﴾

خداوند بر بندگان خود مقرر کرده و فرمان داده است جز خدا کسی را پرستش و عبادت نکنید و به والدین خود احسان و نیکی کنید. هر زمانی پدر یا مادر و یا هر دوی آنها پیر شدند هیچ خدمتی را نسبت به آنان دریغ نکنید و در برابر آنها حتی اُف که کمترین گفته و سخن است به آنها نگویید و آنها را ترک نکنید و همیشه با گفتار پسند و سنجیده و بزرگوارانه و متواضعانه با آنها گفتگو و برخورد کنید.

وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّيَانِي صَغِيرًا﴿24﴾

بالهای تواضع را در برابر آنها فرود آورید و بکوشید با برخورد شیرین و ترحُم مخلصانه با آنها برخورد کنید و از درگاه خداوند رب العالمین برای آنان درخواست رحمت و غفران و حیات آبرومندانه بنمایید همچنانکه آنان در زمان کودکی با تواضع و رحمت و مهربانی با شما برخورد کرده­اند.

رَبُّكُمْ أَعْلَمُ بِمَا فِي نُفُوسِكُمْ ۚ إِنْ تَكُونُوا صَالِحِينَ فَإِنَّهُ كَانَ لِلْأَوَّابِينَ غَفُورًا﴿25﴾

پروردگار شما کاملاً به ما فی ضمیر شما آگاهتر و مطلع­تر است اگر این اوامر را به نحو احسن انجام دهید و صالح و خداپرست باشید به نفع دین و دنیای شماست و اگر کوتاهی کردید خداوند اهل لغزش و بازگشت کنندگان را به شرط اقدام به جهت ترمیم لغزش می بخشد.

وَآتِ ذَا الْقُرْبَىٰ حَقَّهُ وَالْمِسْكِينَ وَابْنَ السَّبِيلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِيرًا﴿26﴾

حقوق نزدیکان را بپرداز و همچنین حقوق فقراء و مسافرین را اداء کن و در هزینه ولخرج و مُسرِف مباش حتی در احسان و انفاق سعی کنید اسراف و تبذیر نکنید.

إِنَّ الْمُبَذِّرِينَ كَانُوا إِخْوَانَ الشَّيَاطِينِ ۖ وَكَانَ الشَّيْطَانُ لِرَبِّهِ كَفُورًا﴿27﴾

به یقین اهل تبذیر برادران شیاطین­اند و شیطان در برابر خالق خود ناسپاس بود و فرمانبرداری نکرد و هرکس همراه شیطان باشد بدون تردید خالق خود را نمی­شناسد و راه ناسپاسان را خواهد گرفت.

وَإِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَاءَ رَحْمَةٍ مِنْ رَبِّكَ تَرْجُوهَا فَقُلْ لَهُمْ قَوْلًا مَيْسُورًا﴿28﴾

اگر مساعدت به مستمندان میسور نشد با فقرا متواضعانه برخورد کن تا خداوند زمینه مادی و معنوی را برای شما فراهم و افزون فرماید.

وَلَا تَجْعَلْ يَدَكَ مَغْلُولَةً إِلَىٰ عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُومًا مَحْسُورًا﴿29﴾

هرگز دستت را بر گردن زنجیر مکن(کنایه از عدم انفاق و احسان است) و بیش از حدّ نیز انفاق و احسان مکن که بعداً مورد سرزنش خود و دیگران قرار گیری و از کار و کوشش فرو مانی و برای گذشته خود افسوس خوری.

إِنَّ رَبَّكَ يَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَقْدِرُ ۚ إِنَّهُ كَانَ بِعِبَادِهِ خَبِيرًا بَصِيرًا﴿30﴾

به یقین پروردگارت برای هرکس مصلحت بداند رزق و روزی به بعضی زیاد و به بعضی کم عطا می­کند خدا نسبت به بندگان خود آگاه و علیم و بصیر است و با همین آگاهی و حکمتش به بعضی بیشتر می بخشد و به بعضی کمتر.

وَلَا تَقْتُلُوا أَوْلَادَكُمْ خَشْيَةَ إِمْلَاقٍ ۖ نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَإِيَّاكُمْ ۚ إِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْئًا كَبِيرًا﴿31﴾

زمانی که برای شما ثابت شد فقط خداوند رازق و روزی دهنده است پس فرزندان خود را از بیم فقر نکشید زیرا روزی آنها بر عهده شما نیست بلکه تقسیم روزی بر عهده خداوند است. فرزندان خویش را نکشید مسلماً قتل آنها از گناهان کبیره است.

وَلَا تَقْرَبُوا الزِّنَا ۖ إِنَّهُ كَانَ فَاحِشَةً وَسَاءَ سَبِيلًا ﴿32﴾

به عمل شنیع زنا و انگیزه و اسباب و مقدمات آن نزدیک نشوید انسان با انجام عمل زنا خود را به لجن فرو برده زیرا کار زنا زشت و ناپسند و لذتش زودگذر و ذلت آن همیشگی است.

وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِي حَرَّمَ اللَّهُ إِلَّا بِالْحَقِّ ۗ وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُومًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِيِّهِ سُلْطَانًا فَلَا يُسْرِفْ فِي الْقَتْلِ ۖ إِنَّهُ كَانَ مَنْصُورًا ﴿33﴾

هرگز نفسی را که خداوند ریختن خونش را حرام کرده است به ناحق نکشید و هرکسی مظلومانه کشته شود ولی او حق دارد قاتلش را قصاص کند البته ولی دَم در قتل قاتل نباید تندروی و اسراف کند خداوند به او حق قصاص، دیه و عفو را داده است. از حدِّ خدادادی خود اسراف نکند.

وَلَا تَقْرَبُوا مَالَ الْيَتِيمِ إِلَّا بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ حَتَّىٰ يَبْلُغَ أَشُدَّهُ ۚ وَأَوْفُوا بِالْعَهْدِ ۖ إِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْئُولًا ﴿34﴾

به مال یتیم به قصد ضرر و استفاده نامشروع شخصی نزدیک نشوید مگر به جهت تبدیل به احسن و خدمت پسند و بهتر، تا به حدِّ بلوغ شرعی می رسند آنگاه اموالشان را به آنها تحویل دهید. حفظ مال آنها تکلیف است و استفاده غیر شرعی از مال ایتام حرام است. و به عهد و وفا و پیمان خود پای بند باشید عهدها و پیمان­ها مهم­اند و در صورت تخلف، متخلف مواخذه خواهد شد.

وَأَوْفُوا الْكَيْلَ إِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِيمِ ۚ ذَٰلِكَ خَيْرٌ وَأَحْسَنُ تَأْوِيلًا﴿35﴾

در وقت خرید و فروش در کیل و وزن غش و خیانت نکنید. کم­فروشی غش و گناه است. کسانی که در وزن و پیمانه عدالت را رعایت کنند در دنیا مورد احترام و در آخرت اجر و ثواب دارند.

*** توضیح آیات، نکــات و نتــایــج درس ***

توضیح آیات22 تا 25: در این آیات خداوند متعال به چند موضوع اشاره فرموده است از جمله: توحید خالص، دعوت به عبادت صادقانه خداوند، احسان به پدر و مادر بخصوص در ایّام پیری و همچنین تذکُّر به اولاد است. که والدین خود را عصبانی نکنند و با آنها بد اخلاق نباشند و تند برخورد نکنند و با کلمات و گفتار حَسَن و پسند با آنها برخورد کنند و از دعای خیر و درخواست غفران و رحمت نسبت به والدین خود دریغ نکنند و در آیه 25 به صورت قطع و جزم به انسان اعلام شده –بخصوص اهل ایمان– که بدانید خداوند آگاه به مافی ضمیر شماست و خوشحال است شما صالح و مطیع و فرمانبردار باشید و چنانچه در زندگی اشتباه کردید تجدیدنظر کنید زیرا خداوند غفور است و بازگشت کنندگان را می بخشد.

توضیح آیات 26 تا 30 : در این پنج آیه خداوند متعال چند امریه صادر فرموده است و از اهل ایمان خواسته شده به مفاد این اوامر آسمانی توجه کنند ازجمله:

1) ای انسان مسلمان حقوق نزدیکان خود را اداء کنید 2)حقوق مساکین و فقراء را بپردازید 3) حقوق مسافر وامانده را با تواضع و همکاری لازم اداء کنید 4) درزندگی و هزینه روزانه تبذیر و ولخرجی نکنید 5) با مستمندان و واماندگان متواضعانه برخورد کنید 6) در هزینه منزل و احسان و انفاق معتدل و میانه رو باشید 7) رزق و روزی افراد، تحت نظر حکمت الهی است و با در نظر گرفتن اوضاع و احوال فرد خداوند به وی، کم یا زیاد رزق و روزی می دهد.

توضیح آیات 31 تا 35: در این 5 آیه خداوند حکیم و علیم 6 حکم مهم را صادر فرموده که رعایت این 6 فرمان آسمانی نتیجه­اش عدالت، امنیت، رعایت حقوق افراد و سلامتی اقتصاد جامعه است این شش حکم عبارتند از:

1) رازق خداست، به خاطر فقر مالی اولاد خود را به قتل نرسانید.

2) از عمل شنیع زنا و هر آنچه انسان را به سوی زنا می­کشاند دوری کنید و نزدیک نشوید.

3) قتل انسان حرام است، به ناحق هیچ کسی را به قتل نرسانید.

4) به مال ایتام نزدیک نشوید و مال یتیم را تصرف عدوانی و حیف و میل نکنید.

5) به عهد و وفا و پیمان پایبند باشید.

6) در کیل و پیمانه و خرید و فروش، عدالت را رعایت و نسبت به بندگان خداوند کم فروشی و غش و خیانت نکنید.

وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين