مجموعه درسهای ارائه شده پیرامون حيات خلفای راشدین (رض)
توسط حاج ماموستا ملا قادر قادري
(درس چهل ویکم از سلسه مباحث تاریخ )
درس پنجم حیات خلفا : حیات حضرت عمر (رض)
تاریخ : 28/8/87
موضوع درس :
1- اقدامات خلیفه دوم در رساندن پیام اسلام به ممالک دور ونزدیک
2 - اقدامات و اصلاحات داخلی حسب آنچه در تاریخ آمده است .
توضیح درس :
به شهادت تاریخ و آثار ، دوران خلیفه دوم ، دوران طلائی اسلام بوده است . توفیق در جهاد و عدالت در قضاوت ، تساوی در اقتصاد و احترام به جایگاه افراد ، توسعه در فرهنگ و عمران ، تاسیس و دایر کردن موسسات و دوایر مورد نیاز جامعه و آزادی عقیده ازآثار مهم دوران خلافت عمر فاروق «رض» بوده است . از جمله :
1-توفیق در جهاد و رساندن پیام اسلام :
در زمان خلیفه دوم ، پیام اسلام و دستورات پیامبر بزرگوار اسلام «ص» و تدای قرآن کریم به ملتهای مختلف جهان در آسیا و آفریقا و جنوب شرقی اروپا رسید . برای نمونه:
الف) در سال 14 هجری دمشق و حومه آن کاملاً فتح و پیام اسلام به ساکنان منطقه که در دست رومیان بود رسید .
ب) در سال 15 هجری اردن فتح گردید و به دنبال آن قدس به صورت مصالحه و با حضور شخص خلیفه بدست مسلمانان افتاد.
ج) در سال 16 هجری اهواز و جلولا و تکریت درعراق و حلب در شام و حلوان (سرپل‌ذهاب) در ایران فتح گردید.
د) در سال 20هجری مصر و مغرب ودر سال 21 هجری اسکندریه در مصر ونهاوند در ایران ودر سال22 هجری آذربایجان و دینور و همدان در ایران و طرابلس در لیبی و در سال 23 هجری پیام اسلام به اصفهان و کرمان و نواحی آنها رسید.
2ـ اقدامات داخلی در عمران و اقتصاد و امور اجتماعی
الف) در سال 17 هجری حرمین شرفین،مکه و مدینه شهر رسول خدا را به نسبت نیاز روز توسعه داد.
ب) تأسیس شهرهای بصره و کوفه و موصل در عراق و فسطاط در مصر و شهر سرت در لیبی.
ج) تأسیس و تشکیل مؤسسه ای با مدیریت خاص جهت جمع آوری زکات و مالیات وجزیه و همچنین تدوین دیوانی به جهت شناسایی سربازان و مجاهدان و تعیین حقوق ماهیانه برای آنها و تعیین هیئت های جمع آوری و توزیع زکات و مالیات و پرداخت حقوق افراد شاغل و فقیر و بی سرپرست.
د)سفر به شام به جهت رسیدگی به احوال آسیب دیدگان وبا در شهر عمواس شام ( در سال18 هجری در شهر عمواس طاعون هفده هزار نفر را کشت ابوعبیده فرمانده شام وضعیت ناگوار را گزارش و خلیفه دوم شخصاً به جهت نظارت موضوع به شام رفت.)
3ـ خدمات علمی و فرهنگی
توجه و توسعه مدارس دینی از جمله مدرسه دینی مدینه منوره،مکه مکرمه،بصره کوفه و مدرسه شامیه و مصريه و تعیین افراد شاخص و عالم بعنوان سرپرست و تشویق حاملین قرآن کریم و ارج نهادن به جایگاه علمی افراد.
4- احترام به اهل بیت رسول الله «ص»
الف) حضرت عمر «رض» در زندگی خود با احترام خاصی به زنان پیامبر اسلام و امهات المومنین نگاه می کرد و در برخورد ودر تعیین جیره ماهیانه و تامین زندگی و در فراهم کردن سفرحج و غیره اقدامات بی سابقه ای برای همسران گرانقدر رسول الله «ص» انجام داد .
ب) برای حضرت عباس عموی پیامبر بزرگوار و علی بن ابیطالب شاگرد و عموزاده و داماد رسول خدا احترام خاصی قایل بود . تاریخ نمونه هایی از این احترامات را برای ما ضبط کرده است .
ج) هم چنین برای اهل بیت رسول الله « ص» بخصوص امام حسین (ع) احترام ویژه ای قایل بود برای نمونه زمانی که شهره بانو دختر یزدگرد به عنوان اسیر جنگی به مدینه منوره آورده شد با توجه به وضعیت خانوادگی و سیمای ظاهری بسیاری از افراد به طمع افتادند و خیلی ها توجه خود را به مسئله عطف کردند و می گفتند : خدایا این خانم که چون بدر می درخشد نصیب و رفیق و همسر چه کسی خواهد شد . حضرت عمر«رض» فرمود : فقط حسین بن علی شایسته است که شهره بانو زوجه وی شود و به ایشان هدیه گردید. و سپس به عقد امام حسين درآمد.
5- سیاست های داخلی که مهم و موثر در زندگی مردم بوده اند
الف) در سال 15 هجری به قدس سفر کرد و با مسیحیان ساکن قدس ، قراردادی منعقد کرد که قدس از آن مسلمانان است و سایر اقوام و ادیان دیگر آزادند و قرار داد در 15 بند به تصویب رسید که هنوز مورد بحث سیاسیون و تحلیل گران تاریخ است و در همین سال نماز تراویح را به صورت جماعت در مدینه منوره و تمامی مناطق و ممالکی که مسلمانان مستقر بودند دایر فرمود .
ب) در سال 17 هجری در اثر خشکسالی جامعه اسلامی با بحران گرانی و مشکلات اقتصادی مواجه شد و این سال به عام مجاعه ، سال گرسنگی معروف شد و مردم زیادی از دور و نزدیک به مدینه منوره هجوم آوردند . برای آرامش روحی مردم ، بدواً مهاجرین و انصار را دعوت فرمود و نماز باران « صلاه الاستسقاء » را اقامه نمودند و به حضرت عباس عموی پیامبر در جهت نزول رحمت خداوند متعال توسل نمود آنگاه اردوگاهی به جهت فقراء و خسارت دیدگان مالی و روحی خشکسالی احداث و گروهی را به عنوان ماموران رسیدگی تعیین نمود . سپس به حکام و قضات اعلام فرمود تا بهبود وضعیت اقتصادی مردم حکم حد و تعزیرات را نسبت به سارقین متوقف و به عاملین زکات اعلام فرمود : زکات را به تاخیر اندازند و به زکات دهندگان مهلت دهند و در همین سال بود تاریخ هجرت را تدوین و مبدا تاریخ اسلام را هجرت رسول الله«ص» قرار داد. تعیین فرمود و اگر چه هجرت پیامبر اسلام «ص» در ماه ربیع الاول بوده است احتراماً به ماه محرم ، که که مورد توجه مردم و از ماههای حرام بود ابتدا تاریخ هجرت را دوماه عقب کشید و اول محرم را اول سال هجری تعیین و انتخاب نمود .
« نتیجه»
شخص اول هر جامعه چون پیامبر، خلیفه ، امام ، ولی امر ، ریاست جمهوری و نخست وزیری و مسئول اول هر مملکت و شهری در صورت داشتن نیت پاک و مدیریت قوی و شجاعت اجرایی و دلسوزی برای مردم می تواند اصلاحات مهمي در دوران حیات خود را انجام دهد که بعداً تاریخ به صداقت و صحت و ارزش آن شهادت می دهد .
« اللهم وفقنا لما تحب و ترضی »
« وصلی الله علی سيدنا محمد و آله و صحبه اجمعین »
این مطلب را به اشتراک بگذارید
• لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
• نظرات شما پس از بررسی و بازبینی توسط گروه مدیریت برای نمایش در سایت منتشر خواهد شد.
• در صورتی که نظر شما نیاز به پاسخ دارد، پاسخ خود را در ذیل همان موضوع دنبال فرمایید.
• از نوشتن دیدگاهایتان با حروف فینگلیش جدا" خودداری کنید .