روز سه شنبه مورخ 30 / مهرماه/1398 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملاقادر قادری در مسجد قباء پاوه درس چهارصد و شانزدهم تفسیر قرآن کریم ( درس اول تفسیر سوره مبارکه غافر) با موضوع آیات 1 الی ۲۰ ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهی درج شده است.
کلاس تفسیــر قــرآن کـریـم توسط حاج ماموستا ملا قــادر قــادری
درس چهارصد و شانزدهم
درس اول سوره مبارکه غافر آیات 1 الی ۲۰
*موضوع درس *
1-بیان چند اسم از اسماء الحسنای خداوند مانند غافرالذنب و قابل التوب و شدیدالعقاب و ذی الطّوْل .
2-تهدید کافران و دعوت آنها به تجدیدنظر.
3-بحث حاملان عرش و مأموریت آنها .
4-اقرار کافران به دو مرحله مرگ و دو مرحله حیات.
5-دعوت به عبادت و دعای مخلصانه و صادقانۀ خداوند عظیم‌الشأن
6-بحث قدرت خداوند متعال در قیامت
توضیح مختصـری از سورۀ غافر یا مؤمن: این سوره ۸۵ آیه است و به نام سورۀ غافر و مؤمن معروف است. موضوع آیات آن در چند بخش به عرض می‌رسد. ۱-این سوره مکی است ۲-با حامیـم شروع‌شـده و تا ۶ سورۀ دیگر ادامه خواهد داشت. ۳-تهـدید کافران به تجدیدنظر ۴-بحث مؤمن آل فرعون ۵-بحث قیامت و ذکر نهایت کافــران ۶-دعوت رسـول‌الله (ص) و پیروان ایشان به صبر و مقاومت در برابر مشکلات عصر خود ۷-بحث حضرت موسی (ع) و فرعون و چند مطلب دیگر
** ترجمــه آیـــات**
حم ﴿ ۱ ﴾ در سوره‌های بقره و آل‌عمران و اعراف و یونس و هود و چند سورۀ دیگر، شـروع سورهها با حروف مقطعه است. مفسـرین در خصوص معنا و مفهوم حروف مقطعه چون (حم) و (الم) و ... نظرات مختلفی دارند. ساده‌ترین معنا و ترجمه این است قرآن کریم از این حروف ترکیب و تشکیل‌شده است.
تَنْزِيلُ الْكِتَابِ مِنَ اللَّهِ الْعَزِيزِ الْعَلِيمِ ﴿ ۲ ﴾ جایگاه قـرآن کریم عظیـم است. این کتاب، وحی است و از جانب خداوند متعال نازل شده است. حق سبحانه‌وتعالی ذات باعزت و داناست.
غَافِرِ الذَّنْبِ وَقَابِلِ التَّوْبِ شَدِيدِ الْعِقَابِ ذِي الطَّوْلِ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ إِلَيْهِ الْمَصِيرُ ﴿ ۳ ﴾ صاحب قرآن کریم خداوندی است گناهان را می‌بخشـد و توبۀ توبه‌کاران را قبول می‌کنـد و هرکس تجدیدنظر و توبه و رجوع کند خداوند مهربان است و کسانی در انجام گناه اصـرار کنند و در اعمال بد خود تجدیدنظر نکنند، خداوند نسبت به آنها شدیدالعقاب است. خداوند نسبت به بندگانش صاحب مهر و عطا و احسان است. تنها او شایستۀ عبادت و پرستش است و همۀ انسان‌ها به‌سوی او برمی‌گردند.
مَا يُجَادِلُ فِي آيَاتِ اللَّهِ إِلَّا الَّذِينَ كَفَرُوا فَلَا يَغْرُرْكَ تَقَلُّبُهُمْ فِي الْبِلَادِ ﴿ ۴ ﴾ تنها کافران و مشـرکان هستند علیه دین و آیات قرآن جدال و مخالفت می‌کنند و به این‌طرف و آن‌طرف به جهت مخالفت با آیات قرآن در آمدورفت‌اند. ای رسول آمدورفت و مانور آنها شمارا دچار اشتباه نکنـد.
كَذَّبَتْ قَبْلَهُمْ قَوْمُ نُوحٍ وَالْأَحْزَابُ مِنْ بَعْدِهِمْ وَهَمَّتْ كُلُّ أُمَّةٍ بِرَسُولِهِمْ لِيَأْخُذُوهُ وَجَادَلُوا بِالْبَاطِلِ لِيُدْحِضُوا بِهِ الْحَقَّ فَأَخَذْتُهُمْ فَكَيْفَ كَانَ عِقَابِ ﴿ ۵ ﴾ قبل از این‌ها و پیش از کافران مکه، اقوام دیگری مانند قوم نوح و احزاب و ملت‌های دیگری پیامبـران الهی را تکذیب کرده و در حد توان خود در جهت پیشرفت برنامۀ رسولان عصـر خود مخالفت کرده‌اند. با همۀ معاندین و مخالفان پیامبران گذشته برخورد کرده‌ایم و با این مخالفین نیز برخورد خواهیـم کرد و به عذاب خواهیـم رساند.
وَكَذَلِكَ حَقَّتْ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى الَّذِينَ كَفَرُوا أَنَّهُمْ أَصْحَابُ النَّارِ ﴿ ۶ ﴾ این سنّت لایتغیر الهی است با کسانی که کافر و مخالف برنامۀ رسولان الهی‌اند، برخورد شدید خواهم کرد و آنها را به دوزخ خواهم فرستاد.
الَّذِينَ يَحْمِلُونَ الْعَرْشَ وَمَنْ حَوْلَهُ يُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَيُؤْمِنُونَ بِهِ وَيَسْتَغْفِرُونَ لِلَّذِينَ آمَنُوا رَبَّنَا وَسِعْتَ كُلَّ شَيْءٍ رَحْمَةً وَعِلْمًا فَاغْفِرْ لِلَّذِينَ تَابُوا وَاتَّبَعُوا سَبِيلَكَ وَقِهِمْ عَذَابَ الْجَحِيمِ ﴿ ۷ ﴾ فرشتگان حامل عرش و فرشتگان اطراف عرش به حمد و تسبیح و تمجید الهی مشغول و در برابر امر یزدان تسلیم‌اند و از محضـر خداوند برای اهل ایمان درخواست استغفار می‌کنند و می‌گویند: پروردگارا؛ علم و نعمت و رحم و کرم شما در همه‌جا وجود دارد. درخواست و رجای ما این است توبۀ تائبین را قبول و کسانی را که صادقانه توبه می‌کنند و پیرو برنامۀ تو اند، از عذاب جهنم محفوظ فرمایی.
رَبَّنَا وَأَدْخِلْهُمْ جَنَّاتِ عَدْنٍ الَّتِي وَعَدْتَهُمْ وَمَنْ صَلَحَ مِنْ آبَائِهِمْ وَأَزْوَاجِهِمْ وَذُرِّيَّاتِهِمْ إِنَّكَ أَنْتَ الْعَزِيزُ الْحَكِيمُ ﴿ ۸ ﴾ پروردگارا؛ بندگان مؤمنت و همچنین پدران و همسران و فرزندان خداجوی آنها را به بهشتی که برای بهشتیان آماده کرده‌ای روانه فرما ؛ زیرا تو عزیز و ارجمند و حکیم هستی.
وَقِهِمُ السَّيِّئَاتِ وَمَنْ تَقِ السَّيِّئَاتِ يَوْمَئِذٍ فَقَدْ رَحِمْتَهُ وَذَلِكَ هُوَ الْفَوْزُ الْعَظِيمُ ﴿ ۹ ﴾ پروردگارا؛ آنان را از عاقبت بد و گرفتاری به گناه و عصیان محفوظ و رحمت شایستۀ خود را شامل حال آنها فرما. بدون تردید هر کس به این مقام و جایگاه دست یابد، به بهتـرین جایگاه و کامیابی رسیده است.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنَادَوْنَ لَمَقْتُ اللَّهِ أَكْبَرُ مِنْ مَقْتِكُمْ أَنْفُسَكُمْ إِذْ تُدْعَوْنَ إِلَى الْإِيمَانِ فَتَكْفُرُونَ ﴿ 10 ﴾ در قیامت مأموران خداوند کافران را صدا می‌زنند (ای کافران مستحق دوزخ) قبح عمل و عداوت فی‌مابین خودتان کمتر از عذاب و عقاب الهی است. در دنیا شمارا به ایمان دعوت می‌کردند و شما کفر را انتخاب می‌کردید. عذاب خداوند امروز سنگین‌تر از دشمنی شماست.
قَالُوا رَبَّنَا أَمَتَّنَا اثْنَتَيْنِ وَأَحْيَيْتَنَا اثْنَتَيْنِ فَاعْتَرَفْنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلْ إِلَى خُرُوجٍ مِنْ سَبِيلٍ ﴿ 11 ﴾ کافران در قیامت خطاب به پروردگار می‌گویند: خداوندا؛ ما را دو بار بمیراندی و دو بار احیاء و زنده کردی. به گناه خود اعتـراف داریم. آیا راهی وجود دارد ما از این عذاب نجات یابیم؟ جواب می‌شنوند؛ خیر محال است و دوران دفاع به اتمام رسیده است.
ذَلِكُمْ بِأَنَّهُ إِذَا دُعِيَ اللَّهُ وَحْدَهُ كَفَرْتُمْ وَإِنْ يُشْرَكْ بِهِ تُؤْمِنُوا فَالْحُكْمُ لِلَّهِ الْعَلِيِّ الْكَبِيرِ ﴿ 12 ﴾ بله؛ مجال دفاع به اتمام رسیده است. علت گرفتاری شما و سبب این عذاب شدید آن است شما در دنیا به توحید و ایمان به خدا دعوت شـدید و به‌جای اسلام، کفر را قبـول کردید و شـرک را به‌جای توحید پذیرا شـدید. پس باید عذاب را تحمل کنید. قدرت و حکومت از آن خداوند صاحب عظمت است.
هُوَ الَّذِي يُرِيكُمْ آيَاتِهِ وَيُنَزِّلُ لَكُمْ مِنَ السَّمَاءِ رِزْقًا وَمَا يَتَذَكَّرُ إِلَّا مَنْ يُنِيبُ ﴿ ۱۳ ﴾ خدای متعال و بلندمرتبه کسی است که آیات و برنامۀ آسمانی خود را از طریق پیامبـرانش به امت‌ها ابلاغ کرده و از آسمان باران رحمت را برای شما نازل می‌کند. از این نکته فقط افراد خاصی متذکر می‌شوند و خداوند را می‌شناسند.
فَادْعُوا اللَّهَ مُخْلِصِينَ لَهُ الدِّينَ وَلَوْ كَرِهَ الْكَافِرُونَ ﴿ ۱۴ ﴾ ای اهل توحید و خداجویان راستین؛ فقط خداوند واحد را عبادت کنید و فقط او را بخوانیــد و خالصانه در مسیر وی حرکت کنید. اگرچه کافران با چنین زندگی شما ناراحت‌اند.
رَفِيعُ الدَّرَجَاتِ ذُو الْعَرْشِ يُلْقِي الرُّوحَ مِنْ أَمْرِهِ عَلَى مَنْ يَشَاءُ مِنْ عِبَادِهِ لِيُنْذِرَ يَوْمَ التَّلَاقِ ﴿ ۱۵ ﴾ خداوند واحد کسی است که درجات و مقام اهل ایمان را ترفیع می‌دهد. خداوند صاحب عرش عظیمی است و به هر کس اراده کنــد در وی روح و جان می‌دمد. با این احیــاء و زنده کردن و دادن قدرت و حیات در دنیا؛ برای اهل فکر حیات و زنده شدن مجدد در دنیای دیگر ثابت می‌شود.
يَوْمَ هُمْ بَارِزُونَ لَا يَخْفَى عَلَى اللَّهِ مِنْهُمْ شَيْءٌ لِمَنِ الْمُلْكُ الْيَوْمَ لِلَّهِ الْوَاحِدِ الْقَهَّارِ ﴿ ۱۶ ﴾ در روز قیامت تمامی انسان‌ها زنده و حاضـر می‌شوند. هیچ موجود و هیچ‌چیزی مخفی نخواهد ماند و در این وقت حساس اعلام می‌شود امروز قدرت و حکومت از آن خداوند قهار است.
الْيَوْمَ تُجْزَى كُلُّ نَفْسٍ بِمَا كَسَبَتْ لَا ظُلْمَ الْيَوْمَ إِنَّ اللَّهَ سَرِيعُ الْحِسَابِ ﴿ ۱۷ ﴾ و اعلام می‌شود امروز به هر کس به‌اندازۀ عمل خوب و بد خود که در دنیا انجام داده پاداش داده می‌شود. خداوند سـریع الحساب است.
وَأَنْذِرْهُمْ يَوْمَ الْآزِفَةِ إِذِ الْقُلُوبُ لَدَى الْحَنَاجِرِ كَاظِمِينَ مَا لِلظَّالِمِينَ مِنْ حَمِيمٍ وَلَا شَفِيعٍ يُطَاعُ ﴿ ۱۸ ﴾ (ای محمد (ص)) کافران را انذار و هشدار بده و بتـرسان از روز قیامت و سختی و عذاب دوزخ. روزی که در اثر سختی عذاب، جان‌ها از ترس و وحشت به گلوها می‌رسد و برای ظالمان دوست و ناصری وجود ندارد.
يَعْلَمُ خَائِنَةَ الْأَعْيُنِ وَمَا تُخْفِي الصُّدُورُ ﴿ ۱۹ ﴾ خداوند از نگاه چشم‌ها و مطالب سینهها آگاه و خبیر و مطلع است.
وَاللَّهُ يَقْضِي بِالْحَقِّ وَالَّذِينَ يَدْعُونَ مِنْ دُونِهِ لَا يَقْضُونَ بِشَيْءٍ إِنَّ اللَّهَ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ ﴿ ۲۰ ﴾ خداوند در روز آخرت به‌حق داوری می‌کند. کسانی که کافر و ضد برنامۀ رسول خدا (ص) هستند، به اعمال دنیایی آنها رسیدگی می‌شود و آنچه که کافران و مشرکان در دنیا به آنها امیدواری داشتند (بت‌ها) هیچ قدرت و توانی ندارند. به حقیقت خداوند شنوا و بیناست.
*** توضیح و تفسیر آیات و نتایج درس***
توضیح آیۀ ۱: حامیم. این سوره با حم شروع می‌شود و گفتیم این سوره و ۶ سورۀ بعد با حم شروع می‌شوند. سوره‌های «فصلت، شورا، زخرف، دخان، جاثیه و احقاف» در خصوص معنی این حروف مقطعه در مقدمۀ درس اشاره شده است و دیگر نیاز به توضیح نیست.
توضیح آیات ۲ و ۳: این دو آیه شامل بحث نزول قرآن کریم از سوی خداوند و تهدید علیه کافران و تشریح این موضوع است که کافران اهل جدال و مخالف رسالت و خودپسندند.
توضیح آیات ۴ تا ۹: خداوند متعال در این ۶ آیه بحث دو موضوع جدید را آورده است. عرش و حاملان عرش. عرش به معنی سقف و بلندی است و همچنان که کرسی به معنی تخت و پایین است. برای عرش مفسرین معانی زیادی آورده‌اند ساده‌ترین این‌ها عرش به معنی موجود عظیم شامل برنامۀ ادارۀ آسمان‌ها و زمین است و حاملان عرش فرشتگان صادق و مخلص و مطیع الهی‌اند.
توضیح آیات ۱۰ تا ۱۲: در این ۳ آیه خداوند متعال به یک موضوع مهم اشاره دارد که کافران گرفتار در ایام حشر و قیامت و جهنم اعلام می‌کنند ما اقرار داریم به امر خدا ۲ بار می‌میریم و بعد از مردن ۲ بار ما را احیا و زنده می‌کنند. مرگ اول درزمانی که انسان در رحم مادر است توان حرکت و صحبت و فهم را ندارد، بعد از مدتی روح در آن دمیده می‌شود و بعداً به دنیا می‌آید و در آخر عمر می‌میرد و در روز قیامت بار دیگر زنده می‌شود.
توضیح آیات ۱۳ تا ۱۷: در این ۵ آیه به معرفی قدرت و عظمت الهی و دعوت مخلصانۀ داعیان دین و ظاهر شدن تمامی اعمال بنی‌آدم در روز قیامت چه اعمال آشکار و مخفی و چه خطرات چشمان و خطورات سینهها و رسیدگی به تمام اعمال خوب و بد انسان با دقت و رعایت حقوق همگان، اشاره شده است.
توضیح آیات ۱۸ تا ۲۰: در این ۳ آيه خداوند متعال به پیامبر اسلام (ص) امر فرموده تا به مردم هشدار دهد قیامت روز سختی است. در آنجا دوست و پارتی و شفیع وجود ندارد. تنها خداوند حاکم است و هیچ قدرت باطلی توان حضور و ابراز و دفاع و شفاعت را ندارد.
ا تَقَبَّلْ منّا إِنَّكَ أَنتَ السَّمِیعُ الْعَلِیمُ وَتُبْ عَلَینَآ إِنَّكَ أَنتَ التَّوَّابُ الرَّحِیمُ
وصلي الله تعالي علي سيدنا و مولانا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين
این مطلب را به اشتراک بگذارید
• لطفا نظرات بدون بی احترامی، افترا و توهین به مسئولان، اقلیت ها، قومیت ها و ... باشد و به طور کلی مغایرتی با اصول اخلاقی و قوانین کشور نداشته باشد.
• نظرات شما پس از بررسی و بازبینی توسط گروه مدیریت برای نمایش در سایت منتشر خواهد شد.
• در صورتی که نظر شما نیاز به پاسخ دارد، پاسخ خود را در ذیل همان موضوع دنبال فرمایید.
• از نوشتن دیدگاهایتان با حروف فینگلیش جدا" خودداری کنید .