روز سه شنبه مورخ 21/ آذر /1391 در ادامه کلاسهای هفتگی ماموستا ملا قادر قادری در مسجد قباء پاوه درس دویست و دوم تفسیر قرآن کریم (درس اول تفسیر سوره مبارکه توبه) با موضوع آیات 1 الي 5 ارائه شد.
در ادامه ، درس مذکور جهت استفاده دوستداران و علاقمندان كلام الهي درج شده است .
کـــلاس تفسیــــر قــرآن کــــریـــم توسط حاج ماموستا ملا قادر قادري
درس دویست و دوم
درس اول سوره مبارکه توبه آیات 1 الی 5
** موضوع درس **
1) مشخصات سوره توبه
2) اعلام ختم پیمان حدیبیه
3) علت عدم ذکر (بسم الله الرحمن الرحیم) در اول سوره توبه
4) بحث موضوع برائت از مشرکین
5) بیان و شرح موضوع حج اکبر
6) ذکر و توضیح ماههای حرام
* ترجـــمه آيـــات *
بَرَاءَةٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ﴿ 1 ﴾
این پیام بیزاری از سوی خدا و رسول است به مشرکانی که قبلاً با آنها پیمان بسته بودید.
فَسِيحُوا فِي الْأَرْضِ أَرْبَعَةَ أَشْهُرٍ وَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ ۙ وَأَنَّ اللَّهَ مُخْزِي الْكَافِرِينَ﴿2﴾
مشرکان مورد اشاره 4 ماه مهلت دارند در زمین آمد و رفت داشته باشند و از هر جایی که بخواهند عبور و مرور و ایاب و ذهاب کنند . ای مشرکان بدانید شما نمی توانید با قدرت الهی مقابله و از قدرت او فرار کنید خداوند خوار و ذلیل کننده کافران است .
وَأَذَانٌ مِنَ اللَّهِ وَرَسُولِهِ إِلَى النَّاسِ يَوْمَ الْحَجِّ الْأَكْبَرِ أَنَّ اللَّهَ بَرِيءٌ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ۙ وَرَسُولُهُ ۚ فَإِنْ تُبْتُمْ فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ ۖ وَإِنْ تَوَلَّيْتُمْ فَاعْلَمُوا أَنَّكُمْ غَيْرُ مُعْجِزِي اللَّهِ ۗ وَبَشِّرِ الَّذِينَ كَفَرُوا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ﴿3﴾
این اعلام و پیامی است از سوی خدا و رسولش محمد المصطفی (ص) به تمامی مردم حاضر در روز عرفه و منی در موسم حج اکبر که آگاه باشند خداوند از مشرکان بیزار است و همچنین رسول الله (ص) نیز بیزار است پس اگر تجدید نظر کنید و به خدا و رسول ایمان بیاورید به نفع شماست و اگر به برنامه خدا و رسول پشت کردید و مخالفت نمودید بدانید شما در برابر خداوند ضعیف و ناتوان هستید ای محمد (ص) کافران را به مجازات دردناک بشارت دهید .
إِلَّا الَّذِينَ عَاهَدْتُمْ مِنَ الْمُشْرِكِينَ ثُمَّ لَمْ يَنْقُصُوكُمْ شَيْئًا وَلَمْ يُظَاهِرُوا عَلَيْكُمْ أَحَدًا فَأَتِمُّوا إِلَيْهِمْ عَهْدَهُمْ إِلَىٰ مُدَّتِهِمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ يُحِبُّ الْمُتَّقِينَ﴿4﴾
از این تاریخ به بعد مهلت پیمان حدیبیه خاتمه یافته تلقی می شود مگر کسانی از مشرکان که روی پیمان و عهد خود ثابت مانده اند و به مسلمانان خیانتی نکرده اند با این گروه که حدود و پیمان خود را تا آخر رعایت کرده اند قطعاً خداوند وفا کنندگان به عهد و پرهیزکاران را دوست دارد .
فَإِذَا انْسَلَخَ الْأَشْهُرُ الْحُرُمُ فَاقْتُلُوا الْمُشْرِكِينَ حَيْثُ وَجَدْتُمُوهُمْ وَخُذُوهُمْ وَاحْصُرُوهُمْ وَاقْعُدُوا لَهُمْ كُلَّ مَرْصَدٍ ۚ فَإِنْ تَابُوا وَأَقَامُوا الصَّلَاةَ وَآتَوُا الزَّكَاةَ فَخَلُّوا سَبِيلَهُمْ ۚ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ﴿5﴾
هر زمانی که ماههای حرام پایان یافت مشرکان را هر جا یافتید به قتل برسانید و آنها را محاصره و اسیر و برای آنها کمین کنیداگر مشرکان توبه کنند ( دست از کفر بردارند و اسلام را قبول و نماز را به جای آورند و زکات را اداء نمایند) آنها را آزاد کنید خداوند بخشنده و مهربان است .
** توضيح و تفسير آيات **
1) نام این سوره توبه است و تعداد آیات آن 129 آیه می باشد جمعاً برای این سوره 10 اسم و نام ذکر شده است از جمله : توبه ، فاضحه ، عذاب و برائت و .....
2) از مجموع 114 سوره قرآن ، بغير از سوره توبه که بدون ذکر (بسم الله .. ) شروع شده ، 113 سوره ديگر آن با ( بسم الله الرحمن الرحیم ) شروع شده است علت آن این است که (بسم الله .. ) حامل پیام رحمت است و این سوره با تهدید و توبیخ و اعلام جنگ با مشرکین شروع شده و (بسم الله الرحمن الرحیم ) با برائت و تهدید و عذاب و اعلام جنگ مناسبت ندارد .
3) محتوای سوره توبه شامل موارد ذیل است :
الف) اعلام خاتمه پیمان با مشرکین
ب) بحث منافقان و افشاء خیانت آنان
پ) بحث هجرت رسول خدا(ص) از مکه به مدینه
ت) بحث ماههای حرام
ث) بحث 12 ماهه سال
ج ) بحث مسجد و جایگاه آن در اسلام
چ) بحث جهاد و بیان فضل مجاهدان
ح) بحث محل مصارف زکات
خ) بحث مسجد ضرار
د) حرص و علاقه پیامبر اسلام (ص) به امتش .
4) توضیح آیات : در 5 آیه درس امروز خداوند متعال به صورت روشن ، ضمن رد عقیده ، فکر ، روش ، باور و عمل مشرکان از آنان اعلام برائت و بیزاری نموده و فقط 4 ماه مهلت آمد و رفت آزاد داده شده و سپس به آنان دو راه پیشنهاد گردیده : قبول اسلام یا آمادگی به جهت جنگ و درگیری
5) اعلام برائت و بیزاری در روز حج و در سرزمین منی در سال نهم بوده تا در اجتماع بزرگ حج پیام خداوند به گوش همه افراد برسد . در آیه 5 به صورت روشن اعلام شده است مدت پیمان در آخر ماههای حرام تمام خواهد شد و به محض اتمام ماههای حرام به مسلمانان اجازه داده شده به شیوه های مختلف با کافران و مشرکان عهد و پیمان شکن برخورد کنند و از طرق مختلف برای اسارت آنها کمین نمایند و در آخر آیه خاطر نشان شده است اگر کافران و مشرکان توبه کنند و اسلام را قبول نمایند و تسلیم برنامه خدا و رسول شوند و نماز را اقامه و زکات را اداء نمایند در این صورت مانند مسلمانان با آنها برخورد خواهد شد
**** نکــات و نتــایــج درس ****
1- پیمان حدیبیه که در مراسم حج سال نهم مدت آن خاتمه یافته اعلام شد ، به پیمانی اطلاق می شودکه در سال ششم هجری فیمابین پیامبر اسلام(ص) و مشرکان مکه در محلی به نام حدیبیه در چند کیلومتری جنوب مکه تنظیم شد و سپس توسط مشرکان شکسته و خداوند متعال در سال نهم به خاطر این خیانت از مشرکان اعلام برائت و بیزاری نمود .
2- در سال ششم هجری رسول خدا به جهت انجام سفر عمره به مکه رفت مشرکان به پیامبر اسلام (ص) و اصحاب وی اجازه انجام مراسم عمره را ندادند در نتیجه پیمان صلح حدیبیه منعقد گردید در سال هشتم مکه فتح شد و در سال نهم پیامبر بزرگوار اسلام حضرت ابوبکر صدیق(رض) را به عنوان امیر الحاج تعیین و امر فرمود تحت نظر وی در سال نهم مناسک حج انجام شود کاروان حج عازم مکه شد و سپس اوائل سوره توبه نازل شد . پیامبر اسلام(ص) حضرت علی( رض ) را مامور کرد تا با شتر سریعالسیر پیامبر اسلام (ص) خود را به کاروان حج برساند و در منی محل تجمع حجاج آیات اوائل سوره توبه را قرائت و به حجاج اعلام کند که دیگر ایام حاکمیت فرهنگ شرک و کفر تمام شد.
3- نکته دیگری قابل ذکر است كه مشرکان مناسک حج بخصوص طواف بیت را با بدن عریان انجام می دادند و در ایام حج مردان و زنان در وقت طواف خود را لخت مادر زاد میکردند و در سال نهم پیامبر اسلام مصلحت ندید شخصاً در حج شرکت کند و شاهد فرهنگ مبتذل مشرکین باشد لذا اعلام برائت شد به این عبارت : 1- هیچ کــافــــری به بهشت نخواهد رفت 2- از تاریخ امسال به بعد هیچ مشرکی حق ندارد در مراسم حج شرکت کند. 3- هیچ عریانی حق طـــواف ندارد 4- پیمان بین مشرکان و پیامبر اسلام با اتمام ماههای حرام سال نهم خاتمه یافته تلقی میشود ( این 4 بند پیام برائت سال نهم هجری بود )
4- در بیان معنی حج اکبر بین علماء اختلاف وجود دارد . قول اصح این است مراد به حج اکبر یعنی عید قربان به نسبت عید رمضان اکبر و بزرگتر است و بعضی هم گفته اند : به حجی اطلاق می شود که روز عرفه در روز جمعه واقع شود .
5- ماههای حرام چهار ماه هستند : « ذی القعده ، ذی الحجه ، محرم و رجب » . قبل از اسلام عرب ها با هم پیمانی داشتند که در ماههای حرام قتل و نزاع و جنگ و جدال ممنوع بوده است تا کاروانهای تجاری و دامداری و غیره بتوانند آزادانه در ممالک عربی و بخصوص در بین شام و حجاز رفت و آمد داشته باشند اسلام این پیمان را محترم شمرد و این چهار ماه تا این تاریخ به ماههای حرام معروف ، مشهور و محترماند .
« وصلي الله تعالي علي سيدنا محمد و علي آله و اصحابه و من دعا بدعوته الي يوم الدين »
دیدگاهها